Mãn kinh được xem là một trong những nỗi lo lớn nhất của phụ nữ. Thời kỳ này gây ra cho các chị em nhiều sự thay đổi bên trong cơ thể, kèm những vấn đề sức khỏe không mong muốn. Trong đó, những bệnh thường gặp khi mãn kinh là chủ đề mà phụ nữ trung niên quan tâm nhiều nhất.
Bài viết dưới đây của Sức khỏe tổng hợp những bệnh mà phụ nữ có thể mắc phải khi bước vào giai đoạn mãn kinh.
Mãn kinh là gì?
Mãn kinh là một quá trình tự nhiên xảy ra khi buồng trứng ngừng hoạt động hoàn toàn, không còn rụng trứng và sản xuất các nội tiết tố. Lúc này, cơ thể bắt đầu trải qua một số thay đổi để phản ứng với mức thấp hơn của estrogen, progesterone, testosterone nhưng nồng độ hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone luteinizing (LH) lại tăng.
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là quá trình này là nang noãn giảm đi, thoái hóa, không còn hoạt động. Bởi vì tác dụng của nang noãn buồng trứng là sản xuất và giải phóng trứng từ thành buồng trứng, làm xuất hiện kinh nguyệt và giúp phụ nữ có khả năng sinh sản. Cho nên, hầu hết phụ nữ khi bước vào tuổi tiền mãn kinh sẽ dần nhận thấy chu kỳ kinh nguyệt không còn đều đặn như trước, các kỳ trở nên thưa hơn và sau đó kinh nguyệt mất hẳn, bước vào giai đoạn mãn kinh. Người phụ nữ được gọi là mãn kinh khi không có kinh ít nhất 12 tháng.
Những bệnh thường gặp khi mãn kinh ở phụ nữ
Việc mất đi các hormone như estrogen do mãn kinh dẫn đến một số vấn đề sức khỏe khi phụ nữ già đi. Trong đó, những bệnh thường gặp ở độ tuổi mãn kinh có thể kể đến như các bệnh về tim mạch, bệnh tiểu đường, loãng xương… và đặc biệt là các bệnh phụ khoa.
1. Những bệnh phụ khoa thường gặp khi mãn kinh
- Viêm âm hộ, âm đạo do thiểu dưỡng: Đây là một trong những bệnh thường gặp khi mãn kinh. Nguyên nhân chủ yếu là do sự thiếu hụt hormone estrogen và tình trạng suy giảm miễn dịch . Điều này dẫn đến việc âm đạo mất đi độ ẩm, pH kiềm, và làm yếu hệ vi khuẩn có lợi bên trong âm đạo. Triệu chứng chung của bệnh là khô, đau khi quan hệ, huyết trắng, tình trạng này tái diễn nhiều lần, có thể kèm theo nổi mụn rộp đau rát (herpes), tiểu buốt nếu đi kèm bệnh lý đường tiết niệu.
- Viêm phần phụ mãn tính: Đây cũng là một trong những bệnh thường gặp khi mãn kinh. Nguyên nhân là do chức năng của các bộ phận trong cơ quan sinh dục bị suy yếu trong thời kỳ này.
- U xơ tử cung: U xơ tử cung dễ xảy ra khi phụ nữ tiền mãn kinh. Phần lớn các khối u là lành tính và có xu hướng teo nhỏ khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh. Tuy nhiên, vẫn có một số u xơ ác tính biến chứng thành ung thư gây nguy hiểm cho sức khỏe phụ nữ.
- Ung thư cổ tử cung: Một bệnh thường gặp khi mãn kinh là ung thư cổ tử cung. Căn bệnh này thường do viêm nhiễm virus nhóm HPV kéo dài. Virus này gây ra những biến đổi ở cấp độ tế bào dẫn đến 70% các trường hợp bị ung thư cổ tử cung.
- Ung thư nội mạc tử cung: Bệnh xảy ra ở lớp tế bào biểu mô tuyến của niêm mạc tử cung, gây chảy máu âm đạo bất thường ở phụ nữ mãn kinh. Bệnh có thể được chữa trị thành công nếu phát hiện sớm. Chẩn đoán bằng sinh thiết niêm mạc tử cung làm giải phẫu bệnh.
2. Gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch khi mãn kinh
Estrogen có tác dụng giữ cho mạch máu được giãn nở vừa phải, duy trì nồng độ HDL cao và LDL thấp trong máu. Tuy nhiên, khi mãn kinh, lượng estrogen trong cơ thể phụ nữ giảm mạnh. Lúc này, cholesterol có thể bắt đầu tích tụ lên thành mạch máu, gây ra các tổn thương xơ vữa, làm tăng nguy cơ bị bệnh tim ở nữ giới. Thậm chí, theo thống kê, phụ nữ mãn kinh có nguy cơ bị đau tim cao hơn nam giới.
Sự suy giảm estrogen còn khiến nhịp tim không đều, tim đập nhanh hơn bình thường. Khi đó, cần báo ngay cho bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nên nhớ rằng các bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ ở tại các nước phát triển. Vì vậy, phụ nữ trong độ tuổi mãn kinh cần chú ý đến sức khỏe tim mạch của bản thân, duy trì một lối sống lành mạnh để ngăn ngừa bệnh tim mạch.
3. Bệnh tai biến mạch máu não
Tên gọi phổ biến hơn của căn bệnh này là đột quỵ, nguy cơ xảy ra đột quỵ ở phụ nữ cao hơn ở thời kỳ mãn kinh. Theo nghiên cứu, cứ mỗi 10 năm sau 55 tuổi, nguy cơ đột quỵ của phụ nữ tăng gấp đôi. Tương tự như bệnh tim, việc giảm hormone estrogen do mãn kinh dẫn đến tình trạng gia tăng và tích tụ cholesterol gây ra tình trạng xơ vữa mạch máu não. Điều này là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tai biến mạch máu não ở phụ nữ mãn kinh.
4. Loãng xương cũng là một trong những bệnh thường gặp khi mãn kinh
Sự suy giảm estrogen khi mãn kinh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch mà còn khiến phụ nữ có nguy cơ bị loãng xương. Mật độ xương trong cơ thể được duy trì cân bằng nhờ quá trình tạo xương và hủy xương. Khi mãn kinh, nồng độ estrogen giảm dẫn đến tình trạng tăng hủy xương, giảm tạo xương, giảm hấp thu canxi. Khi đó, cơ thể giảm dần khả năng chống lại sự mất xương, làm giảm mật độ xương. Cuối cùng, xương sẽ bị giòn và yếu đi. Trong vài năm đầu khi mãn kinh, phụ nữ có thể mất mật độ xương với tốc độ nhanh, làm tăng nguy cơ loãng xương.
Theo nghiên cứu, phụ nữ mãn kinh có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao gấp 4 lần nam giới. Biến chứng lớn nhất liên quan đến loãng xương là gãy xương, thường xảy ra ở hông, cổ tay và cột sống. Gãy xương có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt nếu phụ nữ bị gãy xương khi đã lớn tuổi, bởi vì khi đó, cơ thể sẽ ít có khả năng phục hồi. Có nhiều cách để giảm nguy cơ loãng xương khi mãn kinh, như tập thể dục thường xuyên và bổ sung thực phẩm giàu canxi, vitamin D trong các bữa ăn thường ngày.
5. Tiểu không kiểm soát
Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì các tế bào niêm mạc của thành bàng quang và niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang). Sau khi mãn kinh, lượng hormone này giảm xuống làm mỏng và teo đi lớp niêm mạc này. Điều này dẫn đến cảm giác thường xuyên, đột ngột, muốn đi tiểu ngay, gây ra tình trạng nước tiểu bị rò rỉ mà không kiểm soát được, tiểu gấp, tiểu nhiều lần.
Theo thống kê, khoảng một nửa phụ nữ mãn kinh bị són tiểu. Tiểu không kiểm soát xảy ra khi ho, hắt hơi, căng thẳng, di chuyển đột ngột hoặc do các hoạt động thể chất. Tuy nhiên, vẫn có nhiều tranh cãi cho rằng tiểu không kiểm soát liên quan đến tuổi tác nhiều hơn là mãn kinh.
6. Nhiễm trùng đường tiết niệu là một trong những bệnh thường gặp khi mãn kinh
Một căn bệnh thường gặp khi mãn kinh do thiếu hụt estrogen là nhiễm trùng đường tiết niệu. Sau khi mãn kinh, lượng estrogen giảm xuống có thể khiến mô âm đạo mỏng hơn và khô hơn. Điều này có thể khiến vi khuẩn sinh sôi nảy nở dễ dàng hơn, dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Đặc biệt, theo thống kê, tỷ lệ mắc bị nhiễm trùng đường tiết niệu ở phụ nữ trên 65 tuổi cao xấp xỉ gấp đôi so với phụ nữ ở các độ tuổi thấp hơn.
7. Bệnh béo phì và bệnh tiểu đường
Một trong những bệnh thường gặp khi mãn kinh là bệnh béo phì. Do quá trình lão hóa tự nhiên, nhiều phụ nữ bị tăng cân khi bước vào thời kỳ mãn kinh. Ở độ tuổi 50, việc duy trì khối lượng cơ thể sẽ khó hơn. Nguyên nhân là do quá trình trao đổi chất diễn ra chậm hơn khiến phụ nữ mãn kinh dễ tăng cân, đặc biệt là vùng bụng. Điều này dễ dẫn đến nguy cơ bị béo phì, đồng thời cũng tăng tỷ lệ mắc bệnh tim ở phụ nữ lớn tuổi.
Một trong những nguy cơ của phụ nữ mãn kinh là bệnh tiểu đường, do sự thiếu hụt estrogen dẫn đến tình trạng kháng insulin ( dẫn đến tiểu đường type II), tăng tình trạng béo phì, tích lũy mỡ trong cơ thể. Ngoài ra tình trạng lười vận động, ăn uống nhiều calo cũng sẽ góp phần làm tăng nguy cơ béo phì. Nguy cơ mắc bệnh tiền tiểu đường tăng lên theo tuổi tác và thậm chí có thể cao hơn nếu phụ nữ mãn kinh bị thừa cân, béo phì. Đó là lý do tại sao việc cắt giảm lượng calo, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và dành thời gian cho việc tập thể dục để duy trì cân nặng hợp lý là rất quan trọng.
8. Bệnh Alzheimer
Khi bước vào thời kỳ mãn kinh, phụ nữ có nguy cơ cao bị sa sút trí tuệ, suy giảm nhận thức và trầm cảm. Trong sa sút trí tuệ, bệnh Alzheimer chiếm tỷ lệ cao nhất. Ước tính đến năm 2030, có hơn 70 triệu người trên thế giới mắc phải bệnh Alzheimer. Chính vì thế, cần duy trì một lối lành mạnh và đến gặp bác sĩ ngay khi có các triệu chứng về suy giảm trí nhớ ở độ tuổi mãn kinh để được can thiệp kịp thời.
9. Ung thư vú được cho là một căn bệnh thường gặp khi mãn kinh
Theo thống kê, ung thư vú có tỷ lệ mắc bệnh sau mãn kinh cao nhất trong các loại bệnh ung thư. Ở các nước phát triển trên thế giới, tỷ lệ mắc bệnh ung thư vú tăng sau giai đoạn mãn kinh. Trong khi đó, ở châu Á, tỷ lệ này tăng tăng trong thời kỳ tiền mãn kinh, mãn kinh. Vì vậy, nếu phụ nữ đang trong thời ỳì này có tình trạng ra máu âm đạo bất thường, đau vú, sờ thấy khối, chảy dịch bất thường thì cần thăm khám tầm soát ung thư vú.
10. Các bệnh về mắt và răng miệng
Khi mãn kinh, thị lực của phụ nữ sẽ trở nên yếu hơn. Trong đó, một số bệnh về mắt thường gặp khi mãn kinh ở phụ nữ là bệnh đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Mặc dù thường xảy ra ở những phụ nữ bị mãn kinh, nhưng chưa có nghiên cứu cụ thể cho thấy quá trình mãn kinh gây ảnh hưởng đến thị lực của phụ nữ. Thông thường, thị lực trở nên kém hơn khi phụ nữ lớn tuổi hơn.
Phụ nữ thường cảm thấy khô miệng hơn khi mãn kinh, đồng thời nguy cơ sâu răng và mắc bệnh nha chu cũng gia tăng trong giai đoạn này. Trong thời kỳ mãn kinh, nồng độ estrogen bị sụt giảm nghiêm trọng dẫn đến tình trạng loãng xương, làm cho răng của nữ giới trở nên yếu đi. Lúc này, tình trạng rụng răng và các vấn đề về răng miệng có thể thường xảy ra.
11. Các bệnh về tuyến giáp
Sự thiếu hụt các nội tiết tố nữ ở thời kỳ mãn kinh có thể gây ra tình trạng mất cân bằng nội tiết tố. Điều này dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về tuyến giáp ở phụ nữ như cường giáp, suy giáp.
Qua bài viết trên, hy vọng bạn sẽ biết được những bệnh thường gặp khi phụ nữ bị mãn kinh, để từ đó lên kế hoạch phòng bệnh và chữa bệnh phù hợp.
[embed-health-tool-ovulation]
