Sấm sét là sự phóng điện giữa các điện tích khác nhau trong mây hoặc giữa mây và mặt đất. Sấm sét có thể phát ra ánh sáng rực rỡ, tiếng nổ ầm vang, và nhiệt độ cao ngất ngưởng. Sấm sét thường xảy ra khi có những đám mây đen, mưa, bão, hoặc khi khí hậu thay đổi đột ngột. Sấm sét có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho con người và tài sản, nếu không biết cách phòng tránh và ứng phó. Vậy bạn cần làm gì để bảo vệ bản thân khi gặp sấm sét? Hãy cùng mình khám phá nhé!
Sấm sét là gì?
Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao bầu trời lại sáng rực những tia chớp và vang lên những tiếng nổ ầm ầm trong những ngày giông bão? Đó là do sấm sét, một hiện tượng tự nhiên kỳ diệu và đáng sợ. Sấm sét là kết quả của sự va chạm giữa các điện tích khác nhau trong khí quyển, thường là giữa đám mây và mặt đất, hoặc giữa các đám mây với nhau.
Khi điện tích này được phóng thích, nó tạo ra một dòng điện cực kỳ mạnh, có thể lên đến hàng trăm triệu volt, và phát ra ánh sáng chói lọi trong một khoảnh khắc. Đó là những tia chớp bạn thấy trên bầu trời. Cùng lúc đó, dòng điện này cũng làm nóng không khí xung quanh lên đến hàng chục nghìn độ C, cao hơn nhiệt độ bề mặt của mặt trời. Sự nóng lên này khiến không khí nở ra rất nhanh và tạo ra sóng âm.
Sấm sét được hình thành như thế nào?
Sấm sét được tạo ra khi có một dòng điện mạnh di chuyển qua đường dẫn dẫn điện trong khí quyển, tạo ra ánh sáng chói và tiếng nổ. Quá trình này liên quan đến tích tụ điện tích trong đám mây, tạo điện trường, tạo đường dẫn dẫn điện và cuối cùng là xả điện qua đường dẫn này.
Tích tụ điện tích trong đám mây: Trong một đám mây, có sự chuyển động của các hạt nước và tuyết. Các hạt này có thể mang theo các điện tích dương và âm do tương tác với nhau và với các tác nhân ion hóa trong khí quyển.
Tạo điện trường: Do sự tách rời của các điện tích trong đám mây, một điện trường mạnh hình thành xung quanh đám mây và tác động đến mặt đất dưới.
Tạo đường dẫn dẫn điện (đường ảo): Khi điện trường đạt đủ mạnh, nó có thể tạo ra sự ion hóa khí quyển, tạo ra một đường dẫn dẫn điện. Đường dẫn này không phải là dòng điện thực sự, mà thường là một chuỗi các điểm ion hóa trong không gian.
Xả điện: Khi điện trường đủ mạnh và đường dẫn dẫn điện được hình thành, điện tích dương và âm trong đám mây bắt đầu trao đổi thông qua đường dẫn này. Quá trình này gây ra một luồng dòng điện mạnh di chuyển xuống mặt đất hoặc giữa các đám mây.
Tia chớp và âm thanh: Dòng điện mạnh di chuyển qua đường dẫn dẫn điện, tạo ra ánh sáng chói được gọi là tia chớp. Đồng thời, dòng điện này cũng tạo ra sóng âm mạnh, tạo nên tiếng nổ của sấm.
Hiệu ứng điện từ: Dòng điện mạnh trong sấm sét tạo ra một hiệu ứng điện từ mạnh, có thể ảnh hưởng đến các thiết bị điện tử và hệ thống truyền thông.
Sấm sét có gây ô nhiễm môi trường không?
Sấm sét có thể có một số tác động tạm thời đến môi trường, nhưng chúng không phải là nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường theo cách mà chúng ta thường hiểu. Sấm sét có thể tạo ra một số chất gây ô nhiễm như các oxit nitơ và các hợp chất ozone, nhưng lượng chất này thường rất nhỏ và không gây ra tác động lớn đến môi trường so với các nguồn ô nhiễm khác như khí thải công nghiệp, chất thải nhựa, hoá chất độc hại, và như vậy.
Sấm sét cũng có thể tạo ra các phân tử nitrat trong khí quyển, và những phân tử này sau đó có thể rơi xuống mặt đất dưới dạng mưa. Tuy nhiên, lượng nitrat này cũng không ảnh hưởng lớn đến môi trường nếu không có sự tập trung lớn. Một tác động dài hạn hơn của sấm sét là cung cấp năng lượng cho việc tạo thành nitơ oxit trong khí quyển, một phần quan trọng của chu trình nitơ. Tuy nhiên, tác động này cũng không phải là một nguồn gây ra ô nhiễm môi trường.
Gặp sấm sét nên làm gì? Mách bạn cách phòng tránh sấm sét tối ưu nhất
Sấm sét là kết quả của sự va chạm giữa các điện tích khác nhau trong mây hoặc giữa mây và mặt đất. Khi sấm sét xảy ra, nó có thể phát ra nhiệt độ lên đến 30.000°C, gấp 5 lần nhiệt độ bề mặt của Mặt Trời! Vì vậy, bạn cần phải biết cách bảo vệ bản thân khi gặp sấm sét. Sau đây là một số mẹo hữu ích để bạn có thể an toàn khi gặp sấm sét:
Nếu bạn đang ở trong nhà, hãy rút phích cắm của các thiết bị điện tử, điện thoại di động, máy tính, và các thiết bị khác có thể dẫn điện. Sét có thể gây ra quá áp hoặc quá dòng cho các thiết bị này và làm chúng hỏng hoặc gây ra nguy hiểm cho bạn.
Nếu bạn đang ở trong nhà hoặc ô tô, hãy tránh tiếp xúc với nước trong thời tiết sấm sét. Nước là một chất dẫn điện tốt và có thể truyền dòng điện từ sét vào cơ thể bạn. Hãy tránh tắm, rửa bát, giặt quần áo, uống nước từ vòi hoặc từ chai khi gặp sấm sét.
Nếu bạn đang ở ngoài trời và không có nơi che chắn gần đó, hãy giữ khoảng cách với những người khác để tránh tạo thành một nhóm lớn dễ bị sét đánh. Hãy cúi xuống, đặt đầu gối và chân trên mặt đất, và đặt tay lên đầu. Đây là tư thế giúp bạn giảm thiểu diện tích tiếp xúc với mặt đất và giảm nguy cơ bị sét đánh.
Hãy tạm dừng những hoạt động nguy hiểm như đi xe đạp, leo núi, chơi bóng rổ, golf hoặc bất kỳ hoạt động nào ngoài trời có thể khiến bạn tiếp xúc với sét. Hãy tránh xa các vật kim loại lớn như dây điện, cọc kim loại, và các vật dụng kim loại khác.
Kết luận
Như vậy, sấm sét không chỉ là một hiện tượng thiên nhiên thú vị mà còn mang trong mình nguy cơ tiềm ẩn. Việc hiểu rõ về nguyên nhân và cách hình thành sấm sét, cùng việc áp dụng biện pháp phòng tránh đúng cách, sẽ giúp bảo vệ cuộc sống và tài sản của chúng ta khỏi những tác động không mong muốn.
Nên và không làm gì khi xuất hiện hiện hiện tượng vòi rồng
Tại sao sau cơn mưa lại có cầu vồng?
