Sỏi thận là một căn bệnh có thể khiến bạn phải trải qua những cơn đau vô cùng khó chịu. Liệu có cách phòng bệnh sỏi thận giúp bạn cải thiện sức khỏe ngay tại nhà?
Sỏi thận là kết quả của một số chất rắn tạo thành tinh thể tích tụ trong thận. Có 4 loại sỏi thận chính, nhưng phổ biến hơn cả là sỏi canxi (chiếm đến 80% số trường hợp mắc sỏi thận). Các dạng sỏi thận còn lại ít phổ biến hơn bao gồm sỏi struvite, axit uric và cysteine.
Trường hợp sỏi nhỏ, bạn có thể không cảm thấy các triệu chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, khi kích thước sỏi lớn hơn, bạn có thể gặp phải các cơn đau dữ dội, nôn mửa và chảy máu. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy, nếu bạn đã từng mắc sỏi thận thì bạn có đến 50% nguy cơ sẽ bị sỏi thận lại trong vòng khoảng 5 – 10 năm.
Sỏi thận là bệnh đường tiết niệu thường gặp nhất. Sỏi thận có biểu hiện khá đa dạng, từ tình trạng âm thầm gây thận ứ nước không triệu chứng đến những cơn đau quặn bụng phải đi cấp cứu.
Để bảo vệ sức khỏe, bạn có thể áp dụng 8 cách phòng bệnh sỏi thận sau đây nhé.
1. Cách phòng bệnh sỏi thận bằng nước lọc
Thói quen uống đủ nước là nguyên tắc đầu tiên căn bản nhất khi bạn muốn phòng ngừa hay điều trị sỏi thận. Chất lỏng sẽ làm loãng các chất có khả năng tích tụ thành tinh thể ứ đọng trong thận. Tuy nhiên, không phải mọi chất lỏng đều có thể phòng ngừa được nguy cơ sỏi thận.
Trong khi nước sẽ giúp làm giảm rõ rệt nguy cơ mắc sỏi thận thì các loại nước uống có gas lại là nguyên nhân gây hình thành sỏi thận mà bạn phải chú ý. Các loại đồ uống ngọt có chứa fructose, làm tăng bài tiết canxi, oxalate và axit uric chính là những yếu tố nguy cơ sẽ dẫn đến hình thành sỏi thận.
Bạn nên uống đủ nước như một cách phòng bệnh sỏi thận. Tuy nhiên, bạn nên tránh chọn các loại nước ngọt có gas mà tốt nhất là nên uống nước lọc thường xuyên.
2. Cách phòng bệnh sỏi thận bằng axit citric
Axit citric là một axit hữu cơ được tìm thấy trong nhiều loại trái cây và rau quả, đặc biệt là trái cây họ cam chanh. Axit citric có thể tác động tới sỏi canxi theo hai cách:
• Ngăn ngừa hình thành sỏi: Axit citric có thể liên kết với canxi trong nước tiểu, làm giảm nguy cơ hình thành sỏi mới.
• Ngăn chặn sự mở rộng của sỏi: Axit citric có liên kết với các tinh thể canxi, ngăn không cho sỏi phát triển lớn hơn.
Axit citric là hợp chất thực vật có thể giúp ngăn ngừa nguy cơ hình thành sỏi thận. Cách dễ nhất để tiêu thụ nhiều axit citric là ăn nhiều trái cây như bưởi, cam, chanh hoặc uống nước cam, nước chanh…
3. Cách phòng bệnh sỏi thận bằng oxalate
Oxalate (axit oxalic) là một chất kháng dinh dưỡng có nhiều trong các thực phẩm có nguồn gốc thực vật như rau xanh, trái cây và ca cao. Tuy nhiên, cơ thể bạn cũng có thể tự sản xuất một lượng đáng kể oxalate.
Lượng oxalate cao có thể làm tăng bài tiết oxalate trong nước tiểu, điều này có thể dẫn đến việc hình thành sỏi canxi. Oxalate có thể liên kết canxi và các khoáng chất khác, tạo thành các tinh thể, dẫn đến sự hình thành sỏi.
Tuy nhiên, các thực phẩm chứa nhiều oxalate cũng rất tốt cho sức khỏe, vì vậy, một chế độ ăn ít oxalate không phải lúc nào cũng được khuyến nghị cho tất cả các bệnh nhân mắc sỏi thận. Hiện nay, chế độ ăn ít oxalate chỉ được đề xuất cho những bệnh nhân bị tăng oxy máu, một tình trạng đặc trưng bởi nồng độ oxalate cao trong nước tiểu.
Thực phẩm chứa nhiều oxalate có thể gây vấn đề ở một số người. Tuy nhiên, hãy tìm lời khuyên từ một chuyên gia dinh dưỡng để chọn được một chế độ ăn oxalate tối ưu nhất dành cho bạn.
4. Cách phòng bệnh sỏi thận khi tránh vitamin C
Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc bổ sung vitamin C có liên quan đến nguy cơ bị sỏi thận cao hơn. Một lượng lớn vitamin C bổ sung có thể làm tăng sự bài tiết oxalate trong nước tiểu, vì một số vitamin C có thể được chuyển đổi thành oxalate trong cơ thể.
Một nghiên cứu thực hiện trên một nhóm nam giới từ độ tuổi trung niên trở lên cho thấy những người bổ sung vitamin C có thể bị sỏi thận cao gấp đôi so với những người không dùng chất bổ sung. Tuy nhiên, bạn nên lưu ý rằng vitamin C tự nhiên từ các nguồn thực phẩm, chẳng hạn như chanh lại không liên quan đến nguy cơ gia tăng bệnh sỏi thận.
Nhiều nghiên cứu cho thấy việc bổ sung vitamin C liều cao có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận canxi, đặc biệt là ở nam giới.
Bạn có thể xem thêm: Thực hư vitamin C gây bệnh sỏi thận
5. Cách phòng bệnh sỏi thận bằng canxi
Nhiều người vẫn thường có suy nghĩ rằng cần hạn chế lượng canxi để giảm bớt nguy cơ hình thành sỏi canxi. Thật ra, đây là một quan điểm hoàn toàn sai lầm. Vấn đề nằm ở cách bạn chọn nguồn canxi bổ sung.
Nhiều nghiên cứu cho thấy việc uống bổ sung canxi sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, nhưng chế độ ăn với thức ăn có chứa nhiều canxi lại giảm nguy cơ sỏi thận. Nguyên nhân được đưa ra là bởi hằng ngày, trong thực phẩm chúng ta ăn vào đều có chứa oxalate. Khi trong khẩu phần ăn có chứa nhiều canxi thì canxi sẽ kết hợp với oxalate tại ruột và đi ra ngoài cơ thể theo đường tiêu hóa qua phân.
Ngược lại, khi bạn uống bổ sung canxi thì canxi sẽ hấp thu nhanh qua thành ruột vào máu, và kết hợp với oxalate tại thận, lắng đọng lâu ngày hình thành nên sỏi thận qua đường tiểu tiện.
Bằng cách cung cấp đủ canxi qua chế độ ăn uống, bạn có thể ngăn ngừa quá trình hình thành sỏi thận, vì canxi có thể liên kết với oxalate và ngăn không cho nó được hấp thụ.
6. Cách phòng bệnh sỏi thận khi giảm muối
Một chế độ ăn nhiều muối sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh sỏi thận ở một số người. Hàm lượng lớn natri có trong muối ăn sẽ làm tăng bài tiết canxi qua nước tiểu – một trong những yếu tố nguy cơ chính gây sỏi thận.
Nhiều khuyến cáo hiện nay đều khuyên mọi người nên giới hạn lượng natri đến 2.300 mg mỗi ngày, nhưng chúng ta đa phần đều tiêu thụ nhiều hơn con số này. Một trong những cách tốt nhất để cắt giảm lượng natri trong chế độ ăn uống là giảm bớt các thực phẩm đóng gói và đã qua chế biến.
Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh sỏi thận, bạn nên bắt đầu hạn chế lượng natri từ muối trong chế độ ăn hàng ngày.
7. Cách phòng bệnh sỏi thận bằng magie
Magie là một khoáng chất quan trọng mà bạn có thể chưa tiêu thụ đủ lượng cần thiết. Magie có liên quan đến hàng trăm phản ứng trao đổi chất trong cơ thể bạn, trong đó có quá trình sản sinh năng lượng và các hoạt động của cơ bắp.
Nhiều nghiên cứu cho thấy magie có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận canxi do magie làm giảm sự hấp thụ oxalate trong ruột. Nhu cầu magie được khuyến nghị hàng ngày là 400mg. Nếu muốn tăng lượng magie trong chế độ ăn uống, bạn có thể bổ sung thêm bơ, các loại đậu và đậu phụ đều là những nguồn thực phẩm tốt.
Một số nghiên cứu cho thấy việc tăng lượng magie trong chế độ ăn có thể giúp giảm hấp thu oxalate và giảm nguy cơ sỏi thận.
8. Cách phòng bệnh sỏi thận khi giảm đạm động vật
Một chế độ ăn nhiều protein (đạm) động vật, chẳng hạn như thịt, cá và sữa có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh sỏi thận. Một lượng lớn protein động vật có thể làm tăng bài tiết canxi và giảm mức độ citrate.
Ngoài ra, nguồn protein động vật rất giàu purin. Các hợp chất này được phân hủy thành axit uric và có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi axit uric. Tất cả các loại thực phẩm có chứa purin, nhưng hàm lượng sẽ có nhiều khác biệt. Thận, gan và các loại thịt nội tạng khác có hàm lượng purin rất cao, ngược lại, các thực phẩm có nguồn gốc thực vật lại chứa rất ít chất này.
Hàm lượng lớn protein động vật trong chế độ ăn uống có thể làm tăng nguy cơ phát triển sỏi thận.
Sỏi thận là căn bệnh hình thành và diễn biến âm thầm hàng ngày nên bạn khó nhận ra. Nếu không có kiến thức và điều trị bệnh từ sớm, nguy cơ mắc ung thư thận và suy thận về sau là rất cao. Hãy chủ động áp dụng những cách phòng bệnh sỏi thận, bạn sẽ bảo vệ sức khỏe của mình tốt hơn!
Tuyết Trinh HELLO BACSI
