Chế độ ăn giúp đường huyết không tăng sau ăn và không hạ nhiều khi đói sẽ ngăn ngừa tổn thương mắt do bệnh tiểu đường.
Tiểu đường (đái tháo đường) là một bệnh rối loạn chuyển hóa đặc trưng bởi tăng đường máu mạn tính, gây ra các tổn thương vi mạch, mạch máu nhỏ và mạch máu lớn. Từ đó, dẫn tới các biến chứng sức khỏe phổ biến của bệnh bao gồm: các bệnh tim mạch, bệnh lý thận, tổn thương thần kinh, tổn thương bàn chân, sức khỏe răng miệng, thính giác và thị giác.
Các biến chứng do tổn thương về mắt (thị giác) thường gặp ở người bệnh tiểu đường bao gồm: bệnh lý võng mạc, tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng.
Theo bác sĩ Trần Thị Trà Phương – Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, đường máu cao gây nên quá trình oxy hóa mạch máu nhỏ trong mắt (mạch máu ở võng mạc – tế bào nhạy cảm với ánh sáng trong mắt). Hậu quả là dẫn tới tắc mạch, phù nề xuất huyết, sẽ làm xuất hiện các triệu chứng sớm như nhìn mờ, xuất hiện đốm đen hay hình ảnh “ruồi bay” trong mắt.
Về lâu dài, bệnh tiến triển, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tăng sinh thêm các mạch máu mới. Tuy nhiên, các mạch máu mới này thường không đúng vị trí, dễ co kéo, bị vỡ trong quá trình mắt chuyển động dẫn tới tình trạng bong, rách võng mạc hậu quả dẫn tới mù lòa vĩnh viễn.
Bác sĩ Trà Phương cho biết, việc giữ ổn định đường máu là nguyên tắc tối ưu đầu tiên giúp ngăn ngừa tổn thương mắt do bệnh tiểu đường. Cụ thể, người bệnh cần có chế độ ăn hợp lý để không làm tăng đường máu sau ăn và không bị hạ đường huyết khi đói.
Ổn định đường máu là nguyên tắc tối ưu đầu tiên giúp ngăn ngừa tổn thương mắt. Ảnh: Freeik
Dưới đây là 5 lưu ý ăn uống cần thiết giúp ổn định sức khoẻ, đường huyết và bảo vệ đôi mắt cho người bệnh tiểu đường.
Ổn định lượng tinh bột/glucid/chất bột đường: Người bệnh cần duy trì chế độ ăn phù hợp với bản thân và biết cách thay thế các thực phẩm giàu tinh bột. Ví dụ, mỗi bữa hàng ngày người bệnh thường ăn 2 bát cơm. Tuy nhiên, nếu bữa cơm có thêm món khoai tây nấu thì người bệnh ăn một bát. Cách tính lượng tinh bột trong 2 loại thực phẩm này như sau: một nửa chén cơm lưng sẽ bằng một củ khoai tây (chứa 0,5 đơn vị glucid).
Ăn đúng giờ, đúng lịch: Không nên bỏ bữa ngay cả khi ốm, mệt mỏi, không muốn ăn. Nếu người bệnh bỏ bữa ăn thì nguy cơ ăn nhiều ở bữa tiếp theo, mất ổn định đường huyết dễ xảy ra.
Ăn theo trình tự phù hợp: Các món canh, rau xanh nên ăn trước, sau đó tới món chính và cuối cùng là món ăn nhóm tinh bột (khoai, cơm, mỳ…).
Tránh ăn các thực phẩm nhiều đường: Người bệnh nên tránh dùng loại đường hấp thu nhanh như đường kính, đường mật ong, đường trong các loại mứt, quả khô, socola, kẹo ngọt, nước ngọt, nước mía, các loại chè, trà sữa….
Chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp: Các thực phẩm nhóm tinh bột có GI thấp mà người bệnh cần chọn bao gồm thực phẩm dạng thô, nhiều xơ như gạo lứt, gạo lật nảy mầm, trái cây ăn dạng múi, miếng, không nên xay ép lấy nước.
Ngoài ra, bác sĩ Trà Phương lưu ý thêm một số hiểu lầm dinh dưỡng mà người bệnh tiểu đường hay mắc phải. Nhiều người bệnh cho rằng miến, sắn dây có vị nhạt, ít ngọt nên ăn nhiều cũng không làm tăng đường máu. Thực tế, miến là thực phẩm nhóm bột đường tinh chế, GI cao làm tăng đường máu sau ăn nhanh và dễ làm hạ đường máu khi xa bữa ăn.
Khoai lang mặc dù là một thực phẩm có GI thấp, giàu xơ. Tuy nhiên, nếu khoai lang nướng chảy mật khoai thì lại trở thành thực phẩm có GI cao. Các loại quả chín có chứa đường Fructose và hàm lượng chất xơ tốt cho người bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, lưu ý nếu quả chín ép lấy nước lại có GI cao.
Người bệnh cũng cần quan tâm việc chế biến thực phẩm tránh quá nhừ, nấu ninh quá lâu vì sẽ biến chúng trở thành thực phẩm có GI cao.
Kim Thư
