Trẻ không ngủ, thức giấc, quấy khóc lúc nửa đêm xảy ra rất nhiều trong những ngày tháng nuôi con khi con còn nhỏ. Hiện tượng này ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ và người chăm sóc trẻ. Các bà mẹ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia, bác sỹ và quan sát kỹ các biểu hiện của trẻ để xác định nguyên nhân gây trẻ khó chịu, quấy khóc về đêm để chủ động hạn chế và khắc phục. Các nguyên nhân thường xảy ra:
Bé chuẩn bị mọc răng
Trẻ bắt đầu mọc răng lúc 5 tháng tuổi và tới 2 tuổi răng sẽ mọc đủ. Trẻ mất ngủ, khóc đêm do cảm giác bị đau, khó chịu khi mọc răng. Các mẹ quan sát thấy phần gò má, cằm, nướu nếu thấy bị sưng đỏ, hay bé sốt nhẹ,… nên nghĩ ngay tới nguyên nhân mọc răng gây đau cho bé. Nên dùng biện pháp chườm lạnh cục bộ để giảm đau, khó chịu cho bé. Khi răng mọc dài ra thì trẻ sẽ dễ chịu và ngủ ngon.
Bé thiếu vi chất: canxi, kẽm
Khi bé thiếu kẽm/canxi sẽ thấy xuất hiện các biểu hiện của rối loạn tâm-thần kinh. Vì vậy, nếu mẹ thấy bé trằn trọc, khó ngủ, hay tỉnh dậy nhiều lần trong đêm và khóc đêm kéo dài, có thể kèm theo ra mồ hôi trộm, rụng tóc hình vành khăn …thì bé đang có dấu hiệu thiếu canxi/kẽm và có khả năng bị chuột rút rất đau lúc nửa đêm.
Bé muốn đi “tè”
Khi bỉm, tã lót ướt sũng vì nước tiểu, trẻ sẽ ngủ không ngon giấc, lăn qua lăn lại và quấy khóc,.. các mẹ cần thay tã, bỉm kịp thời cho bé, trước khi ngủ khoảng 30 phút không nên cho trẻ uống nhiều nước nếu không trẻ sẽ đi tiểu từ 3 – 4 lần sau khi ngủ từ 30 phút đến 2 giờ đồng hồ. Khi đã nắm rõ quy luật tiểu đêm của bé, các mẹ có thể chủ động trong việc thay trước tã, bỉm cho bé tránh cho bé khó chịu và quấy khóc.
Bé bị ốm
Trẻ từ 1 – 3 tuổi hệ miễn dịch còn yếu, dễ mắc bệnh. Khi trẻ bị cảm, sốt, ho, nôn trớ,… dễ thức đêm quấy khóc do hô hấp của bé gặp khó khăn… các mẹ phải kịp thời giúp trẻ giảm nhẹ triệu chứng bệnh, cho trẻ uống nhiều nước ấm, uống các loại nước ép trái cây, dùng các loại thuốc nhỏ chống nghẹt mũi theo chỉ định của bác sỹ. Ngoài ra, khi trẻ sốt, các mẹ nên áp dụng biện pháp hạ sốt an toàn càng sớm càng tốt, tránh để trẻ sốt quá cao gây co giật rất nguy hiểm cho bé.
Âm thanh ồn ào
Tiếng ồn, âm thanh bất ngờ phát ra làm bé giật mình, thức giấc và quấy khóc. Nên giữ phòng ngủ yên tĩnh, hạn chế tiếng ồn, âm thanh lớn để bé được yên tĩnh và ngủ sâu giấc.
Hệ tiêu hóa không ổn định, ăn không tiêu
Trẻ ăn các loại thức ăn khó tiêu, dị ứng sẽ khó chịu và quấy khóc. Các mẹ nên để ý bụng của bé có trướng to, thường đánh rắm mà vẫn không đi tiêu được không… nếu có, phải đưa bé đến khám bác sỹ để được hướng dẫn điều trị, quan trọng hơn là nên cho bé ăn loại dễ tiêu, thức ăn, đồ uống phải cho bé ăn, uống ngay khi vừa chế biến xong.
Bé dị ứng với những tác nhân gây độc hại ở môi trường
Những tác nhân này làm kích ứng đường hô hấp của bé dẫn đến quấy khóc. Tác nhân gây kích ứng gồm: khói thuốc, phấn rôm, thuốc xịt côn trùng, mùi nước sơn,…
Con “cần” mẹ
Đôi lúc vào nửa đêm bé rất cần mẹ ôm ấp, vỗ về, điều này rất khó giải thích. Sự âu yếm của mẹ giúp con ngủ ngon hơn.
Trẻ bị ảnh hưởng bởi tâm lý, cảm xúc của người lớn
Những người gần gũi với trẻ, đặc biệt là mẹ có tâm trạng bất ổn như tức giận, buồn phiền, mất ngủ, lo lắng,… cũng dễ lây sang trẻ. Nếu mối quan hệ gia đình bị xáo trộn, xung đột gia đình, chuyển nhà đi nơi khác,… cũng làm trẻ lo lắng, quấy khóc.
Bé vui chơi quá mức
Hệ thần kinh của bé phát triển chưa hoàn chỉnh, khả năng ức chế kém. Do đó, nếu ban ngày bé có những hoạt động quá sức sẽ làm não bộ trẻ vẫn còn trong trạng thái hưng phấn làm cho bé đột nhiên la khóc khi đang ngủ giống như gặp ác mộng vậy. Ngoài những nguyên nhân bệnh lý phải cần đến sự can thiệp của bác sỹ, các nguyên nhân khách quan khác làm trẻ quấy khóc có thể xử trí bằng biện pháp đặt bé nằm lên ngực mẹ, hai tay choàng lấy người bé, vỗ về nhẹ nhàng giúp bé bình tĩnh lại, hoặc dỗ trẻ bằng bú mẹ, mút bình sữa, bế trẻ ở tư thế đứng, cho toàn thân trẻ áp vào vai, ngực mình, đặt bé nằm xuống nôi, đưa nhẹ nhàng, kết hợp hát ru để bé ngủ trở lại.
BS. Hoàng Ngọc Anh, Phòng khám tư vấn dinh dưỡng chất lượng cao, Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội – 70 Nguyễn Chí Thanh
