Chính phủ Việt Nam vừa phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia 2021 – 2030, lộ trình thực hiện quy hoạch đến năm 2050. Kế hoạch này, thường được gọi là Quy hoạch Phát triển Điện lực 8 (PDP8), đã được chuẩn bị và sửa đổi nhiều lần trong nhiều năm. Chúng tôi thảo luận những điểm chính trong lộ trình thực hiện PDP8 và những nỗ lực không ngừng của Chính phủ trong ngành điện.
Trong một động thái quan trọng hướng tới phát triển bền vững, Phó Thủ tướng Việt Nam Trần Hằng Hà đã phê duyệt lộ trình thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 – 2030 và ký tầm nhìn 2050. 8 (PDP8).
Quyết định này phản ánh cam kết của Việt Nam trong việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch thông thường sang các nguồn năng lượng sạch hơn và tái tạo, giải quyết các mối lo ngại về môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và phù hợp với các mục tiêu bền vững toàn cầu.
Mục tiêu chính của Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia
Đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu đa dạng hóa đáng kể cơ cấu năng lượng. Theo bản đồ quy hoạch được phê duyệt, cả nước có kế hoạch nâng công suất các nhà máy nhiệt điện, nhiệt điện LNG và nhiệt điện than lên lần lượt là 14.930 MW, 22.400 MW và 30.127 MW.
Trong khi đó, trọng tâm sẽ là phát triển các nguồn năng lượng tái tạo có tiềm năng lần lượt đạt 6.000 MW, 21.880 MW và 1.088 MW gió ngoài khơi, gió ngoài khơi và điện sinh học. Ngoài ra, điện tạo ra từ rác thải dự kiến sẽ đóng góp 1.182 MW, cộng thêm công suất 2.600 MW điện mặt trời áp mái. Tổng công suất 300 MW cũng được lên kế hoạch cho việc lưu trữ pin nhằm tạo điều kiện cho việc lưu trữ năng lượng hiệu quả.
Nhận thấy nhu cầu linh hoạt về nguồn điện, lộ trình phát triển nguồn điện linh hoạt 300 MW, đặc biệt ở những khu vực còn hạn chế về công suất và tận dụng cơ sở hạ tầng lưới điện hiện có.
Ngoài ra, Việt Nam dự kiến sẽ nhập khẩu khoảng 5.000 MW điện từ Lào, có thể tăng lên 8.000 MW trong điều kiện thuận lợi và chi phí hợp lý.
Trong nỗ lực khai thác năng lượng tái tạo để xuất khẩu, lộ trình xác định các khu vực miền Trung và miền Nam có công suất xuất khẩu từ 5.000 MW đến 10.000 MW là trung tâm tiềm năng cho các dự án tiềm năng. Ngoài ra, kế hoạch còn vạch ra các dự án lưới truyền tải quan trọng, nhấn mạnh đầu tư vào lưới điện kết nối với các nước láng giềng để thúc đẩy hợp tác năng lượng khu vực.
Ngoài ra, Dự án Điện khí hóa nông thôn đầy tham vọng, nhằm cung cấp điện cho 2.478 trạm bơm vừa và nhỏ ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nhằm mở rộng khả năng tiếp cận điện đến các đảo xa xôi ở Quảng Trị, Kiên Giang và Bà Rịa. Các tỉnh Vũng Tàu thông qua lưới điện quốc gia hoặc nguồn năng lượng tái tạo.
Trong nỗ lực thúc đẩy hệ sinh thái công nghiệp và dịch vụ mạnh mẽ cho năng lượng tái tạo, lộ trình dự kiến thành lập hai trung tâm công nghiệp và dịch vụ khu vực dành riêng cho nghiên cứu và phát triển năng lượng tái tạo vào năm 2030.
Cam kết của Việt Nam đối với lộ trình toàn diện này là một bước quan trọng hướng tới một tương lai năng lượng bền vững, không chỉ đảm bảo an ninh năng lượng mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường. Với những nỗ lực phối hợp và đầu tư chiến lược, Việt Nam sẽ nổi lên như một quốc gia dẫn đầu khu vực trong quá trình chuyển đổi năng lượng sạch.
Quản lý điện và năng lượng của Việt Nam: Các sáng kiến khác đang được thực hiện
Giá điện được điều chỉnh 3 tháng một lần
Việt Nam sẽ điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân 3 tháng một lần bắt đầu từ ngày 15/5/2024. Đó là Quyết định số của Chính phủ quy định cơ chế điều chỉnh giá điện của đất nước. Thực hiện theo Quyết định 05/2024/QD-TTg.
Quyết định này cho phép giá bán lẻ trung bình thay đổi để phản ánh những thay đổi về chi phí đầu vào bao gồm sản xuất, truyền tải, phân phối, quản lý và các dịch vụ liên quan.
Nếu chi phí đầu vào giảm 1% so với giá bán lẻ bình quân hiện nay thì nên điều chỉnh giảm giá. Ngược lại, nếu chi phí đầu vào tăng hơn 3%, giá có thể được điều chỉnh tăng lên với khoảng thời gian tối thiểu là 3 tháng giữa mỗi lần điều chỉnh. Trước đó, thời gian chờ đợi tối thiểu giữa các lần thay đổi giá là sáu tháng.
Bộ Công Thương (MoIT) sẽ xây dựng khung tính giá điện bán lẻ bình quân, thực hiện, điều chỉnh giá và giám sát theo từng giai đoạn tương ứng. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có thẩm quyền thực hiện việc tăng giá.
- Đối với trường hợp tăng giá từ 3-5%, Tập đoàn Điện lực Việt Nam phải báo cáo Bộ Công Thương trong vòng 5 ngày làm việc kể từ ngày bắt đầu điều chỉnh, cùng các bộ, cơ quan Chính phủ liên quan xây dựng lộ trình kiểm tra, giám sát.
- Đối với việc tăng giá 5-10%, Bộ Công Thương phải phản hồi trong vòng 15 ngày làm việc.
- Nếu Tập đoàn Điện lực Việt Nam đề xuất tăng giá trên 10%, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các bộ, cơ quan Chính phủ để lấy ý kiến. Sau đó, sau thời gian tham vấn chung, Bộ Công Thương sẽ báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét.
Tiếp tục hợp tác với Nhật Bản trong các dự án chuyển đổi xanh
Trong cuộc gặp giữa Phó Thủ tướng Việt Nam và Giám đốc điều hành Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC) ngày 29/3, hai bên đã nhất trí về vai trò quan trọng của các ngân hàng và cơ chế tài chính trong việc hỗ trợ các dự án chuyển đổi xanh.
Việt Nam và Nhật Bản hợp tác sâu rộng trong các khuôn khổ song phương và đa phương, trong đó có sáng kiến Cộng đồng Châu Á không phát thải (AZEC). Là đối tác đầu tiên được Nhật Bản hỗ trợ trong sáng kiến AZEC, Việt Nam đã nhận được sự hợp tác và hỗ trợ đáng kể từ JBIC, trong đó có các khoản vay và hỗ trợ cho các doanh nghiệp Nhật Bản đang hoạt động tại Việt Nam. JBIC cam kết tiếp tục hỗ trợ nỗ lực phát triển năng lượng xanh của Việt Nam bằng cách giới thiệu các công nghệ của Nhật Bản và Châu Âu. Những sáng kiến này, bao gồm AZEC và Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), phù hợp với các mục tiêu được thiết lập tại Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP26).
Hỗ trợ kỹ thuật chuyển đổi từ than
Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam đã triệu tập cuộc họp kỹ thuật vào ngày 28 tháng 3, tập trung vào việc xây dựng lộ trình chuyển đổi từ sản xuất điện đốt than sang các giải pháp thay thế bền vững.
Cuộc họp nhằm mục đích phổ biến thông tin mới nhất về các nguyên tắc và công nghệ liên quan đến quá trình chuyển đổi, bao gồm các kỹ thuật tốt nhất hiện có, chi phí liên quan, lợi ích và tác động tiềm ẩn. Ngoài ra, nó còn tập trung vào các phương án ngừng hoạt động, tái sử dụng và thay thế các loại nhà máy nhiệt điện than khác nhau.
Sự kiện quy tụ các bên liên quan từ nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm các cơ quan Việt Nam, Nhóm Đối tác Quốc tế (IPG) và Liên minh Tài chính Glasgow cho Net Zero (GFANZ), các nhà máy nhiệt điện than, tổ chức tài chính, ngân hàng, nhà đầu tư và đối tác phát triển. Các tổ chức phi chính phủ.