Chăm sóc sức khỏe trước khi thụ thai, được bắt đầu ở tuổi thiếu niên, được thực hiện trước và giữa các lần mang thai đảm bào cho trẻ sơ sinh có được sức khỏe khởi đầu tốt nhất. Phụ nữ được chăm sóc sức khỏe trước khi thụ thai có xu hướng tiếp thu lối sống lành mạnh, từ đó có kết quả thai kỳ tốt hơn. Chăm sóc sức khỏe trước khi thụ thai đặc biệt có hiệu quả khi có sự tham gia của nam giới, công việc này thực hiện các biện pháp cho tất cả các bé gái trong độ tuổi thiếu niên, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
I. Sức khỏe người mẹ và trẻ sơ sinh
Tình trạng sức khỏe kém ở người mẹ, trẻ sơ sinh và trẻ em hiện vẫn là vấn đề nghiêm trọng. Hàng năm trên thế giới có khoảng 273.500 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tử vong do các biến chứng khi mang thai và khi sinh.Trên 15 triệu phụ nữ gánh chịu các căn bệnh và khuyết tật lâu dài. Ước tính mỗi năm có khoảng 2,9 triệu trẻ sơ sinh chết trong tháng đầu tiên sau sinh. Các biến chứng sức khỏe do mẹ gây ra 1,5 triệu ca trẻ tử vong trong tuần đầu sau sinh và 1,4 triệu ca thai chết lưu.
Hầu hết các nguyên nhân của các ca tử vong này đều có thể ngăn chặn được nếu như có sự can thiệp nhằm cải thiện sức khỏe cho người mẹ và trẻ trong khi mang thai, khi sinh và sau khi sinh, trong đó các mẹ nhận được sự chăm sóc sức khỏe kịp thời, đó là chăm sóc trước khi thụ thai.
II.Thay đổi quan niệm chăm sóc sức khỏe trước khi sinh thành chăm sóc sức khỏe trước khi thụ thai
1. Những nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi
Các vấn đề về sức khỏe bà mẹ như béo phì, các thói quen hút thuốc lá, uống rượu. Các yếu tố nguy cơ như ô nhiễm môi trường sống, làm việc,… ảnh hưởng đến cả nam lẫn nữ, góp phần vào tỷ lệ tử vong, tình trạng bệnh tật ở cả mẹ và con. Chúng làm tăng nguy cơ sinh non, trẻ bị nhẹ cân khi sinh hoặc mắc các vấn đề bẩm sinh. Việc xác định và kiểm soát được các yếu tố này sẽ cải thiện sức khỏe cho cả nam, nữ và trẻ nhỏ.
2. Các biện pháp chăm sóc sức khỏe trước khi thụ thai
- Định nghĩa: chăm sóc sức khỏe trước khi thụ thai là “Bất kỳ can thiệp nào cho phụ nữ và các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản,… nhằm cải thiện sức khỏe cho phụ nữ, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.”
- Đưa ra quy trình cung cấp các can thiệp chăm sóc sức khỏe trực tiếp hay gián tiếp để xác định, điều chỉnh các nguy cơ dẫn đến bệnh tật, tử vong ở các giai đoạn: trước khi thụ thai, trong thời gian mang thai, khi chuyển dạ, giai đoạn sơ sinh, trong thời kỳ thơ ấu,…
- Các biện pháp thực hiện:
– Giáo dục, truyền thông ở quy mô rộng.
– Chăm sóc y tế (cụ thể: tiêm chủng vaccine, bổ sung dinh dưỡng).
– Chăm sóc sức khỏe trước khi thụ thai: bắt đầu ở tuổi thiếu niên hoặc thực hiện giữa các lần mang thai để có đủ thởi gian thực hiện lối sống lành mạnh.
BS. Hoàng Ngọc Anh, Phòng khám tư vấn dinh dưỡng chất lượng cao, Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội – 70 Nguyễn Chí Thanh