Mong ước của hầu hết các bậc cha mẹ là con trẻ có một chiều cao lý tưởng. Bên cạnh yếu tố gen di truyền, tác nhân dinh dưỡng cũng rất quan trọng góp phần không nhỏ đến chiều cao của trẻ. Các chuyên gia, bác sĩ về dinh dưỡng sẽ tư vấn, trang bị cho các bà mẹ, ông bố một số kiến thức cơ bản để nâng cao tầm vóc cho trẻ.
I. Các giai đoạn trẻ tăng trưởng chiều cao nhanh
1. Giai đoạn trong bào thai: Trong 09 tháng mang thai, nếu mẹ đảm bảo chế độ dinh dưỡng tốt, tăng từ 10-20kg thì lúc chào đời con sẽ nặng từ 3kg trở lên và cao 50cm.
2. Giai đoạn sơ sinh -3 tuổi
12 tháng đầu trẻ tăng 25cm, 2 năm tiếp sẽ tăng 10cm/1 năm nếu được chăm sóc, nuôi dưỡng tốt.
3. Giai đoạn dậy thì:
Thông thường ở con gái ( 10-16 tuổi), con trai (12-18 tuổi). Trong thời gian dậy thì sẽ có 1-2 năm chiều cao tăng vọt từ 8-12cm nếu được nuôi dưỡng tốt. Trong thực tế, khó xác định chính xác năm trẻ dậy thì nên phải đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ suốt thời gian dậy thì để trẻ phát triển tốt. Ước tính chiều cao của trẻ khi trưởng thành sẽ gấp đôi chiều cao lúc 2 tuổi.
Qua đó, việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong các giai đoạn mang thai, 3 năm đầu và giai đoạn dậy thì là rất quan trọng để phát triển chiều cao của trẻ.
II. Dinh dưỡng và chiều cao của trẻ
Dinh dưỡng có ảnh hưởng rất lớn đến phát triển chiều cao của trẻ, khi mang thai, các mẹ cần hiểu rõ là việc bạn ăn không chỉ cho bản thân và còn cho con nữa. Vì vậy, ngoài ăn đầy đủ chất dinh dưỡng còn phải ăn bổ sung các loại vitamin giúp thai nhi phát triển tốt. Các loại vitamin có nhiều và đủ trong rau xanh, trái cây chín, thịt, cá, trứng…Khi đi khám, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thêm các loại vitamin, khoáng chất tổng hợp như vitamin A, D, C, canxi, magie, sắt…
Các mẹ cần nuôi trẻ với chế độ dinh dưỡng hợp lý, ăn đủ năng lượng, cho trẻ ăn 3 bữa chính/ ngày và thêm 2-3 bữa phụ vào giữa bữa chính và sau giấc ngủ trưa. Thức ăn phải đủ 4 nhóm chất ( đạm, đường, béo, vitamin và khoáng chất) đồng thời thực phẩm lựa chọn phải phong phú và đảm bảo an toàn (tốt nhất phải có được 20 loại thức ăn mỗi ngày).
III. Các chất dinh dưỡng quan trọng giúp tăng chiều cao
1. Đạm ( protein): Rất cần để cơ thể tăng trưởng , phát triển. Thức ăn nhiều đạm ( thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu…).
2. Canxi: Là khoáng chất quan trọng trong cấu trúc xương ( chiếm 99%) làm xương vững chắc, giúp tăng chiều cao. Nhu cầu canxi thay đổi theo tuổi của trẻ. Trung bình trẻ 6 tháng-18 tuổi cần 400-700mg/ngày. Muốn vậy các mẹ cần cho con uống từ 500-700ml sữa/ngày. Thức ăn nhiều canxi: sữa, cá, tôm, cua, nghêu, sò va rau.
3. Vitamin A: Cần thiết cho sự phát triển của trẻ, giúp hình thành khung xương…thiếu vitamin A trẻ chậm lớn, không cao, quáng gà…
Thức ăn nhiều vitamin A: gan động vật, sữa, lòng đỏ trứng gà, rau lá xanh đậm, củ, quả chín màu đỏ.
4. Vitamin D: Giúp cơ thể hấp thụ canxi, tăng tổng hợp protein. Cơ thể hấp thu Vitamin D từ thức ăn như dầu gan cá thu, sữa, bơ, phomai, trứng, tôm… và da tự tổng hợp vitamin D dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời. Vì vậy ngoài cho con ăn…bạn cần cho con “tắm nắng” buổi sáng từ 15-30 phút/ngày cường độ ánh sáng nhẹ và diện tích da bộc lộ càng lớn càng tốt.
Tuy vậy, nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy chiều cao của con người phụ thuộc, chịu ảnh hưởng của các yếu tố. Dinh dưỡng (32%), di truyền (23%), rèn luyện thể lực (20%), ngoài ra là các tác nhân khác. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần tăng cường, tạo thói quen cho trẻ vận động, tập thể dục thể thao hàng ngày.