Uống cà phê chứa caffein giúp cơ thể sảng khoái, tỉnh táo nhưng sẽ kìm hãm thụ thể gây buồn ngủ adnosine, cần dùng đúng và vừa đủ.
caffein có trong cà phê là một chất ảnh hưởng đến thần kinh được sử dụng rộng rãi trong các loại thực phẩm, đồ uống như trà xanh, quả và hạt cacao… caffein còn được ứng dụng trong sản xuất tổng hợp một số loại thuốc, nước uống tăng lực hỗ trợ tăng cường sự tỉnh táo.
Theo bác sĩ Trần Thị Trà Phương – Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, khi cơ thể tiêu thụ cà phê, đồ uống có chứa caffein , dạ dày và ruột non sẽ nhanh chóng hấp thu caffein (sự hấp thu tối đa thường xảy ra sau khoảng 30-60 phút tùy từng cá nhân). Sau khi được hấp thụ, dưỡng chất này sẽ qua hàng rào máu não và đến toàn bộ cơ thể.
Bên trong não bộ, caffein ngăn chặn các thụ thể adnosine (một trong những thụ thể khiến cơ thể buồn ngủ khi đang thức). Thông thường, adnosine được tích tụ trong não khi thức, khi lượng adnosine tăng lên cơ thể buồn ngủ. Các chu kỳ nhịp sinh học như chu kỳ ngủ-thức của cơ thể cũng được kiểm soát bởi nồng độ adnosine. Do đó, khi caffein can thiệp ngăn chặn thụ thể adnosine góp phần làm ảnh hưởng, đảo lộn đến nhịp sinh học ngày – đêm của cơ thể.
Bác sĩ Trà Phương cho biết thêm, theo nghiên cứu của Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), thời gian bán hủy (khoảng thời gian cơ thể chuyển hóa xong 50% lượng caffein tiêu thụ) của caffein thường dao động khoảng 4-6 giờ. Do thời gian bán hủy của cafein có thể kéo dài đến 6 giờ nên khi sử dụng thực phẩm có chứa dưỡng chất vào buổi chiều thì có thể mất ngủ vào ban đêm.
Theo đó, caffein làm giảm thời gian của giai đoạn giấc ngủ sâu, yên tĩnh. Hệ lụy là giấc ngủ chất lượng kém và gián đoạn có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ ngày hôm sau khiến cơ thể bị thiếu ngủ, mệt mỏi, ảnh hưởng đến việc giải quyết vấn đề về công việc, học tập, điều chỉnh cảm xúc.
Ở một số người, sau khi tiêu thụ caffein sẽ cảm thấy mệt mỏi thay vì tỉnh táo hơn bởi dùng cafein thường xuyên gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ khiến cơ thể không được nghỉ ngơi.
Tuy vậy, theo bác sĩ Trà Phương, không phải vì thế mà bạn không được uống cà phê hay thức uống đồ ăn có chứa caffein. Khi tiêu thụ đồ uống có chứa caffein vào buổi sáng có thể giúp cơ thể cảm thấy tỉnh táo, tăng nhận thức vào ban ngày.
Tiêu thụ caffein vừa có lợi, hại, tùy thuộc vào liều lượng và cách sử dụng. Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) khuyến nghị, lượng caffein an toàn hàng ngày không nên quá 400 mg và nên uống cách 6 tiếng trước khi đi ngủ buổi tối. Nếu ngủ lúc 22h hàng ngày thì nên tránh uống cà phê hoặc đồ uống chứa caffein sau 4 giờ chiều.
Lượng caffein có trong một tách hay một gói cà phê thông thường khoảng ít nhất 40 mg và dao động từ khoảng 70-100 mg. Như vậy, một người trưởng thành không nên uống quá 4-5 tách cà phê một ngày. Với những người nhạy cảm với cà phê, con số này có thể cần ít hơn và nên tư vấn bác sĩ nếu cần.
Lại Giang