Kích thước gan sẽ khác nhau tùy theo độ tuổi và giới tính. Một số tình trạng sức khỏe sẽ làm gan phì đại, vì vậy bạn cần có một lối sống lành mạnh để giúp gan khỏe mạnh.
Gan là cơ quan lớn nhất và nặng nhất của cơ thể. Nó thực hiện nhiều chức năng quan trọng, bao gồm điều chỉnh mức độ hóa chất trong máu, tiết mật để tiêu hóa chất béo và tạo ra cholesterol, protein huyết tương và các yếu tố miễn dịch. Ở người lớn, cân nặng gan bình thường là 1kg. Kích thước gan thay đổi khi bạn già đi và một số tình trạng sức khỏe nhất định có thể làm gan phì đại.
Kích thước gan bình thường theo độ tuổi
Đàn ông thường có kích thước gan lớn hơn phụ nữ. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Indian Pediatrics, các nhà nghiên cứu đã tiến hành đánh giá siêu âm 597 trẻ em khỏe mạnh trong độ tuổi từ 1–12 tuổi.
Sau đây là kết quả của nghiên cứu kích thước gan trung bình của bé trai:
| Tuổi | Kích thước gan |
| 1–3 tháng | 6,5cm |
| 3–6 tháng | 7,1cm |
| 6–12 tháng | 7,5cm |
| 1–2 tuổi | 8,6cm |
| 2–4 tuổi | 9cm |
| 4–6 tuổi | 10,3cm |
| 6–8 tuổi | 10,8cm |
| 8–10 tuổi | 11,9cm |
| 10–12 tuổi | 12,6cm |
Kích thước gan trung bình ở bé gái:
| Tuổi | Kích thước gan |
| 1–3 tháng | 6,2cm |
| 3–6 tháng | 7,2cm |
| 6–12 tháng | 7,9cm |
| 1–2 tuổi | 8,5cm |
| 2–4 tuổi | 8,9cm |
| 4–6 tuổi | 9,8cm |
| 6–8 tuổi | 10,9cm |
| 8–10 tuổi | 11,7cm |
| 10–12 tuổi | 12,3cm |
Kích thước gan có thể thay đổi theo giới tính, trọng lượng cơ thể, chiều cao, lượng rượu tiêu thụ và nhiều yếu tố khác.
Theo một nghiên cứu trên tạp chí Journal of Ultrasound in Medicine, các chuyên gia đã đo đường kính thước gan trung bình của hơn 2.080 nam và nữ tham gia từ 18–88 tuổi và kết quả được ghi nhận như sau:
| Tuổi | Kích thước gan |
| 18–25 tuổi | 13,6cm |
| 26–35 tuổi | 13,7cm |
| 36–45 tuổi | 14cm |
| 45–55 tuổi | 14,2cm |
| 56–65 tuổi | 14,4cm |
| Trên 66 tuổi | 15cm |
Các bác sĩ sử dụng các xét nghiệm hình ảnh để ước tính kích thước gan. Đôi khi, khi gan có thể cực kì to, bác sĩ có thể xác định sự phì đại trên tia X. Khi muốn độ chính xác cao hơn, bác sĩ thường sẽ sử dụng siêu âm.
Các nguyên nhân gây phì đại gan
Phì đại gan hay còn gọi gan to, có thể có hoặc không có triệu chứng. Một số người có thể cảm giác đầy bụng khi gan phì đại. Một loạt các điều kiện y tế có thể gây phì đại gan như:
Viêm gan
Viêm gan do một trong 5 loại siêu vi viêm gan gây ra. Cơ thể có thể tiêu diệt siêu vi khuẩn này, nhưng nếu không được, bạn có thể bị viêm gan mãn tính, chẳng hạn như viêm gan B hoặc viêm gan C.
Hẹp đường mật
Hẹp đường mật là một tình trạng hiếm gặp ảnh hưởng đến kích thước của ống dẫn mật. Thông thường, bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật để điều trị.
Xơ gan
Xơ gan có thể là kết quả của việc uống quá nhiều rượu, viêm gan hoặc các bệnh liên quan đến gan. Các phương pháp điều trị chủ yếu giúp làm chậm sự tiến triển của sẹo.
Gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ là tình trạng có thể xảy ra do cân nặng quá mức hoặc uống nhiều rượu. Chỉ có phương pháp ghép gan mới điều trị gan nhiễm mỡ.
Bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng
Bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng do virus Epstein-Barr gây ra. Hầu hết mọi người sẽ cảm thấy tốt hơn trong hai tuần đến vài tháng.
Ung thư
Nhiều bệnh ung thư khác nhau có thể ảnh hưởng đến gan. Điều trị tùy thuộc vào loại ung thư, thường bao gồm phẫu thuật và xạ trị.
Suy tim phải
Suy tim phải có thể làm cho dịch tích tụ trong các mạch máu của gan. Điều trị thường nhằm mục đích giảm sự tích tụ dịch và cải thiện chức năng tim trong tác dụng phụ suy tim nghiêm trọng này.
Ngoài ra, các bệnh hiếm gặp như bệnh Gaucher, bệnh Wilson, hoặc bệnh Niemann-Pick có thể gây phì đại gan. Điều trị các bệnh này phụ thuộc vào tình trạng cụ thể.
Nếu bạn có gan to, bác sĩ có thể sẽ xem xét các triệu chứng tổng thể, tiền sử bệnh, xét nghiệm hình ảnh và xét nghiệm máu trước khi chẩn đoán.
Duy trì sức khỏe gan
Một số biện pháp giúp bạn duy trì gan khỏe mạnh như:
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh. Thừa cân có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
- Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày. Tập thể dục giúp đốt cháy chất béo thừa. Điều này cũng làm giảm khả năng bạn mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Vì vậy, hãy cố gắng dành ra 30 phút mỗi ngày để tập luyện nhằm nâng cao sức khỏe.
- Đừng hút thuốc. Hút thuốc có chứa độc tố có thể gây tổn thương tế bào gan và hầu hết các tế bào khác trong cơ thể. Bỏ thuốc có thể rất khó, nhưng bác sĩ có thể giúp bạn tạo ra một kế hoạch cai thuốc phù hợp với bạn.
- Hạn chế uống rượu. Uống quá nhiều rượu có thể gây ra các tình trạng ảnh hưởng đến gan. Nếu bạn đã có một bệnh ảnh hưởng đến chức năng gan, bác sĩ có thể yêu cầu bạn bỏ rượu.
- Tránh hóa chất. Các hóa chất như sản phẩm tẩy rửa, bình xịt, thuốc trừ sâu và phụ gia đều chứa độc tố có thể làm tổn thương gan. Bạn nên có biện pháp an toàn thích hợp, chẳng hạn như đeo mặt nạ và găng tay và sử dụng các sản phẩm trong khu vực thoáng khí.
- Phòng ngừa viêm gan. Viêm gan B và C là hai dạng bệnh có thể gây tổn thương mãn tính. Chúng thường lây truyền qua đường tình dục hoặc tiêm chung kim với người bị nhiễm bệnh.
- Không dùng chung thuốc và rượu. Gan lọc nhiều loại thuốc cũng như rượu. Kết hợp hai chất này có thể khiến gan làm việc quá tải, dẫn đến tổn thương gan. Nếu uống nhiều thuốc, kể cả thuốc bổ sung, bạn nên xem lại danh sách thuốc với bác sĩ để đảm bảo không lạm dụng thuốc.
- Tiêm vắc xin đầy đủ. Tiêm đầy đủ các loại vắc xin, như vắc xin viêm gan A, viêm gan B, có thể bảo vệ bạn khỏi những bệnh này.
[embed-health-tool-bmr]