Gan là cơ quan đảm nhận nhiều chức năng quan trọng của cơ thể. Do đó, mọi thay đổi bất thường trong chỉ số và hoạt động của gan đều ảnh hưởng đến sức khỏe theo nhiều mức độ khác nhau. Trong đó, men gan tăng cao là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương và cần được chăm sóc để phục hồi.
Tăng men gan có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng như xơ gan hoặc ung thư gan. Do đó, người bệnh cần đặc biệt chú ý và can thiệp y tế sớm để ổn định chỉ số men gan.
Men gan là gì? Thế nào là men gan cao?
Định nghĩa về men gan
Men gan (còn gọi là enzym gan) là chất xúc tác cho các phản ứng sinh hóa tại gan. Chúng giúp gan thực hiện các quá trình tổng hợp, chuyển hóa và đào thải các chất nhanh chóng, hiệu quả hơn.
Có rất nhiều loại enzyme trong gan, bao gồm alanine transaminase (ALT), aspartate transaminase (AST), alkaline phosphatase (ALP) và gamma-glutamyl transpeptidase (GGT). Các chỉ số bình thường của 4 loại men gan này như sau:
- ALT: 20 – 40 UI/L
- AST: 20 – 40 UI/L
- ALP: 30 – 110 UI/L
- GGT: 20 – 40 UI/L
Chỉ số men gan bao nhiêu là cao?
Nồng độ men gan trong máu là một chỉ số quan trọng giúp bác sĩ dự đoán và xác định các vấn đề tiềm ẩn liên quan đến gan. Chẳng hạn, khi gan bị viêm hoặc tổn thương, men gan sẽ được giải phóng vào máu, làm nồng độ men gan tăng cao.
Tình trạng tăng men gan được chia làm nhiều mức độ, cụ thể:
- Mức độ nhẹ: Men gan tăng từ 1 – 2 lần so với bình thường
- Mức độ trung bình: Men gan tăng từ 2 – 5 lần so với bình thường
- Mức độ nặng: Men gan tăng > 5 lần so với bình thường
Kết quả chỉ số men gan cao khiến nhiều người cảm thấy lo lắng, không biết men gan cao có nguy hiểm không. Để giải đáp thắc mắc này, mời bạn tìm hiểu về mối liên hệ giữa men gan cao và các bệnh lý về gan thường gặp.
Men gan tăng cao có nguy hiểm không? Nó có phải là dấu hiệu xơ gan, ung thư gan?
Trên thực tế, có rất nhiều nguyên nhân khiến men gan tăng cao, bao gồm:
- Chế độ ăn uống không hợp lý, tiêu thụ nhiều rượu, bia, chất kích thích
- Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng sinh
- Gan nhiễm mỡ
- Các dạng viêm gan (viêm gan siêu vi, viêm gan tự miễn, viêm gan do rượu)
- Bệnh đường mật như viêm đường mật, sỏi đường mật…
- Các bệnh lý khác như rối loạn chuyển hóa, viêm tụy, sốt rét, ngộ độc hóa chất, bệnh tim…
Tuy nhiên, các dấu hiệu tăng men gan do các tình trạng trên thường không rõ ràng. Người bệnh có thể gặp phải cảm giác mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, đau âm ỉ hạ sườn phải, nổi mẩn ngứa, vàng da, nước tiểu sẫm màu… Thậm chí, trong một số trường hợp, người bệnh có thể không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào dù men gan đã ở mức rất cao.
Ở giai đoạn này, nếu người bệnh tiếp tục tiêu thụ rượu bia và hút thuốc lá thì gan sẽ ngày càng tổn thương nặng hơn. Lâu dần, nếu không được điều trị, men gan cao sẽ dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm gan mạn tính, xơ gan và ung thư gan.
Nói tóm lại, men gan tăng cao được coi là một trong những dấu hiệu để nhận diện nguy cơ mắc xơ gan, ung thư gan. Trong quá trình chẩn đoán 2 căn bệnh này, bác sĩ cũng sẽ tiến hành các xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ các men gan, từ đó có thêm cơ sở để xác nhận chẩn đoán.
Cách hạ men gan tăng cao đơn giản, hiệu quả
Men gan cao kéo dài không được chữa trị có thể dẫn đến nhiều biến chứng khó lường. Do đó, việc tìm hiểu và áp dụng các phương pháp giúp hạ men gan là điều cần thiết.
Dưới đây là một cách đơn giản giúp bạn điều chỉnh men gan về mức bình thường khi bị tăng men gan:
Uống đủ nước
Uống 1,6 – 2l nước (tương đương 6 – 8 ly nước) mỗi ngày là cách tốt nhất để giúp lá gan thải độc hiệu quả. Đặc biệt, bạn nên uống nước vào những thời điểm sau để vừa hạ men gan, vừa đem lại nhiều lợi ích sức khỏe khác:
- Ngay sau khi thức dậy vào buổi sáng
- Trước và sau khi hoạt động thể chất
- Trước khi đi ngủ vào ban đêm
Tránh uống rượu, hút thuốc và các độc tố khác từ môi trường
Uống rượu sẽ làm tăng các tổn hại ở gan. Do đó, khi bị men gan cao, bạn nên hạn chế uống rượu và các thức uống có cồn khác. Tiêu thụ càng ít đồ uống có cồn thì gan sẽ càng khỏe mạnh.
Bên cạnh đó, bạn nên ngừng ngay việc hút thuốc và cố gắng tránh hút thuốc thụ động. Điều này sẽ giảm tải khối lượng chất độc phải đào thải ở gan.
Ngoài ra, một số yếu tố trong gia đình hoặc nơi làm việc cũng có thể góp phần khiến men gan tăng cao. Các chất tẩy rửa hóa học, sản phẩm chăm sóc và vệ sinh cá nhân, chất khử trùng, không khí ô nhiễm… cũng ít nhiều ảnh hưởng đến hoạt động của gan. Tốt nhất là bạn hãy thay thế các sản phẩm chứa nhiều hóa chất độc hại bằng các loại khác có nguồn gốc thiên nhiên để giảm nguy cơ phơi nhiễm. Đồng thời, việc sử dụng máy lọc không khí trong nhà cũng là một cách hay giúp bạn loại bỏ độc tố gây tăng men gan.
Tăng cường các loại thực phẩm giúp kiểm soát men gan tăng cao
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe lá gan. Để hạ men gan và phòng tránh men gan tăng cao, bạn nên bổ sung các thực phẩm sau vào chế độ ăn của mình:
- Rau xanh: Rau xanh cung cấp vitamin và các dưỡng chất cần thiết giúp tăng sức đề kháng và giảm lượng mỡ tích trữ trong gan. Do đó, bạn nên ăn thêm các loại rau như cải bó xôi, bông cải xanh, bắp cải, cải xoăn…
- Thực phẩm giàu chất xơ: Các thực phẩm giàu chất xơ như yến mạch, các loại đậu, quả mọng, hạt lanh… sẽ giúp bạn giảm cholesterol, phá vỡ chất béo và giúp kiểm soát men gan hiệu quả.
- Thực phẩm giàu axit folic: Thiếu hụt folate có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan và ung thư gan. Vì vậy, bạn có thể cải thiện sức khỏe của gan bằng cách tăng cường các thực phẩm giàu axit folic như gan bò, cải bó xôi, đậu mắt đen, măng tây, rau diếp, quả bơ…
- Thực phẩm có tính chống oxy hóa: Các thực phẩm chứa chất chống oxy hóa như bơ, củ cải đường, hạt dẻ… dù không trực tiếp giúp hạ men gan nhưng lại hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả hơn. Do đó, bạn vẫn nên bổ sung chúng vào khẩu phần ăn hàng ngày cho gia đình.
Tích cực luyện tập để hạ men gan tăng cao
Việc luyện tập thể dục, thể thao đều đặn đem lại vô số các lợi ích sức khỏe tuyệt vời, trong đó có hỗ trợ hạ men gan cao. Các bài tập như chạy bộ, đi bộ, bơi lội hay nhảy múa sẽ cải thiện chức năng gan và điều chỉnh nồng độ men gan về mức hợp lý.
Không những thế, việc này còn giúp bạn giảm cân và giảm cholesterol. Một nghiên cứu năm 2018 ở Hoa Kỳ đã chỉ ra LDL cholesterol và HDL cholesterol mức độ cao có liên quan đến tăng nồng độ men gan ở người trưởng thành.
Có chế độ nghỉ ngơi hợp lý
Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp cơ thể được phục hồi tốt. Từ đó, các cơ quan nội tạng như gan, thận, phổi… cũng hoạt động hiệu quả hơn. Đồng thời, bạn nên tránh căng thẳng vì chúng hoàn toàn không có lợi cho lá gan đang bị tổn thương của bạn.
[embed-health-tool-bmi]
