Nguyên nhân do đâu, điều trị thế nào?

Dị ứng thịt bò là tình trạng dị ứng thịt đỏ tương đối phổ biến và thường gây ra các triệu chứng như ngứa ngáy, buồn nôn, phát ban… Vậy nguyên nhân và triệu chứng dị ứng thịt bò là gì, cách điều trị và phòng ngừa ra sao? 

Tham khảo những thông tin được tổng hợp trong bài viết dưới đây của DIEPHM để hiểu rõ hơn về dị ứng thịt bò.

Dị ứng thịt bò là gì?

Dị ứng thịt bò là một phản ứng bất lợi khi ăn thịt bò hay các loại thịt đỏ hoặc sau khi tiếp xúc với các sản phẩm khác có chứa alpha-gal. Vì có liên quan đến alpha-gal (galactose-α-1,3-galactose) – một phân tử đường được tìm thấy trong màng tế bào ở hầu hết các loài động vật có vú, tình trạng dị ứng với thịt bò còn được gọi là hội chứng alpha-gal.

Điểm mặt 3 nguyên nhân gây ra phản ứng dị ứng thịt bò thường gặp 

Nhiều người thường thắc mắc tại sao ăn thịt bò bị ngứa hay dị ứng thịt bò là do đâu? Theo các chuyên gia, các phản ứng dị ứng với thịt bò được cho là có thể xảy ra khi: 

1. Ăn thịt bò (hoặc các loại thịt đỏ) và các sản phẩm từ thịt động vật có vú

Việc tiêu thụ thịt đỏ, chẳng hạn như thịt bò, thịt trâu, thịt lợn hoặc thịt cừu; thịt nội tạng và các sản phẩm từ thịt động vật có vú, chẳng hạn như gelatin hoặc các sản phẩm từ sữa, có thể gây ra phản ứng dị ứng thịt bò.

Hiện tượng ăn bò bị ngứa xảy ra do một loại protein lạ được gọi là albumin huyết thanh bò, mặc dù các biểu mô khác, chẳng hạn như globulin miễn dịch bò, cũng đã được xác định là mục tiêu của kháng thể immunoglobulin E (IgE). Vì các protein lạ của động vật có vú có trong cả cơ và sữa của động vật có vú nên không có gì ngạc nhiên khi nhiều người bị dị ứng thịt bò có thể bị dị ứng sữa bò.

Nếu bạn bị dị ứng với thịt bò, cơ thể bạn sẽ coi thịt bò là một mối đe dọa sức khỏe. Khi bạn ăn thịt bò, protein lạ được đưa vào cơ thể và ở trong đường ruột, nhưng lại không được hấp thụ mà sản sinh ra những phản ứng. Lần đầu tiên có phản ứng này, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể immunoglobulin E (IgE) cụ thể để chống lại chất lạ xâm nhập. Các kháng thể IgE này gắn vào các tế bào miễn dịch khắp cơ thể. Sau đó, mỗi lần bạn ăn thịt bò, chất gây dị ứng sẽ liên kết với các kháng thể IgE làm cho các tế bào giải phóng một lượng lớn chất trung gian là histamine và các hóa chất khác để bảo vệ cơ thể. Chính histamine là thủ phạm của các trường hợp dị ứng.

Tương tự với các chứng quá mẫn cảm qua trung gian IgE khác, dị ứng thịt bò do ăn thịt bò và các loại thịt đỏ thường xảy ra nhanh chóng và các triệu chứng dị ứng kèm theo có thể bao gồm buồn nôn, nôn, nổi mề đay và sốc phản vệ, mặc dù trong một số báo cáo, biểu hiện chính là làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh chàm cơ địa.

2. Bị bọ ve Lone Star cắn

Tại sao ăn thịt bò bị ngứa? Ngoài nguyên nhân đã được nêu ở trên thì nếu bạn từng bị bọ ve Lone Star tấn công, rất có thể bạn sẽ bị ngứa sau khi ăn thịt bò. Theo các chuyên gia, người có vết cắn của bọ ve Lone Star có thể gây dị ứng thịt đỏ, bao gồm cả dị ứng thịt bò.

Bọ ve mang mầm bệnh gây ra hội chứng alpha-gal được cho là mang các phân tử alpha-gal từ máu của động vật, chẳng hạn như bò, cừu… vào cơ thể người thông qua vết cắn. Mặc dù ban đầu, các nhà khoa học cho rằng bọ ve Lone Star phải hút máu động vật có vú để mang phân tử alpha-gal, nhưng nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng bọ có thể mang phân tử này sẵn và có khả năng gây dị ứng cho con người một cách độc lập.

Những người bị bọ Lone Star cắn, đặc biệt là những người bị bọ ve cắn nhiều lần, có nguy cơ trở nên nhạy cảm và cơ thể sản sinh ra IgE cần thiết để sau đó gây ra các phản ứng dị ứng với thịt bò và các loại thịt đỏ. Những người bị bọ ve cắn nhiều lần, theo thời gian, sẽ có thể phát triển các triệu chứng dị ứng với thịt bò nghiêm trọng hơn.

Trong khi dị ứng thực phẩm thường xảy ra ngay lập tức trong vòng vài phút sau khi ăn, các triệu chứng dị ứng thịt bò do phản ứng với carbohydrate alpha-gal có thể xảy ra chậm hơn, khoảng từ 3-8 giờ sau khi ăn. Sự hấp thu chậm alpha-gal của cơ thể có thể lý giải vì sao các triệu chứng dị ứng với thịt bò xuất hiện muộn. Điều này gây khó khăn cho các bác sĩ trong việc chẩn đoán bệnh.

3. Dùng thuốc điều trị ung thư cetuximab (Erbitux) hoặc các loại thuốc khác có chứa alpha-gal

Những người đã có sẵn kháng thể liên quan đến hội chứng alpha-gal có thể có phản ứng dị ứng với thuốc cetuximab – một loại thuốc điều trị ung thư có chứa alpha-gal. Những người đã có phản ứng dị ứng với thuốc này có nguy cơ bị dị ứng thịt đỏ (bao gồm dị ứng thịt bò) cao hơn. Đây thường là những phản ứng tức thì vì loại thuốc này được truyền vào tĩnh mạch.

Một số loại thuốc khác cũng chứa alpha-gal, bao gồm:

• Crotalidae antivenom, được sử dụng để điều trị rắn cắn.
• Huyết thanh của ngựa, được sử dụng để điều trị rắn cắn
• Infliximab, được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp.

Triệu chứng dị ứng thịt bò

Dấu hiệu dị ứng thịt bò là gì? Các dấu hiệu hay triệu chứng của dị ứng với thịt bò (thịt đỏ) có thể khác nhau ở mỗi người và không phải lúc nào bạn cũng có thể gặp các triệu chứng giống nhau trong mọi phản ứng. Phản ứng dị ứng với thịt bò có thể ảnh hưởng đến da, đường hô hấp, đường tiêu hóa và hệ tim mạch. Tùy thuộc vào mô mà các kháng thể IgE được giải phóng mà bạn có thể có các triệu chứng dị ứng thịt bò từ nhẹ đến nặng hoặc thậm chí là sốc phản vệ gây nguy hiểm đến tính mạng. Tình trạng dị ứng thịt bò cũng có thể phát triển ở nhiều lứa tuổi khác nhau.

1. Triệu chứng dị ứng thịt bò mức độ nhẹ

Những người bị dị ứng thịt bò ở mức độ nhẹ có thể có những dấu hiệu sau:

• Khó chịu trong khoang miệng
• Ngứa da
• Da nổi dát đỏ, mày đay

Triệu chứng khó chịu khoang miệng và ngứa da cho thấy histamine trong cơ thể đã được giải phóng. Triệu chứng nổi mẩn đỏ trên da có thể thuyên giảm sau vài ngày.

2. Triệu chứng dị ứng thịt bò mức độ trung bình

Ở mức độ dị ứng trung bình, bạn có thể có những dấu hiệu như:

• Phát ban
• Nổi mề đay, da có vảy (bệnh chàm) hoặc viêm da dị ứng
• Ngứa da ở vùng mắt, môi, mũi và những vị trí khác
• Sưng môi, mặt, lưỡi, mi mắt và cổ họng hoặc các bộ phận cơ thể khác
• Chảy nước mũi
• Ho
• Hắt hơi
• Ợ chua hoặc khó tiêu
• Đau bụng, tiêu chảy
• Buồn nôn hoặc nôn
• Nhức đầu
• Thở khò khè hoặc khó thở
• Hạ huyết áp
• Chóng mặt hoặc ngất xỉu. 

Triệu chứng nghiêm trọng nhất khi bị dị ứng thịt bò là sốc phản vệ – một phản ứng có thể đe dọa tính mạng liên quan đến nhiều hệ thống cơ quan. Biểu hiện này có thể làm hạn chế khả năng hô hấp và làm tăng nguy cơ tử vong. Sốc phản vệ có thể biểu hiện dưới dạng kết hợp của một số triệu chứng như:

• Co thắt đường thở
• Sưng họng gây khó thở
• Đau bụng
• Hạ huyết áp nghiêm trọng 
• Mạch nhanh
• Chóng mặt, choáng váng hoặc mất ý thức… 

Khi có dấu hiệu bị sốc phản vệ, người bệnh cần được điều trị ngay lập tức bằng epinephrine và phải được đưa đến phòng cấp cứu để được chăm sóc y tế khẩn cấp.

Những ai có nguy cơ cao bị dị ứng thịt bò 

Tình trạng ăn thịt bò bị dị ứng nguyên phát được mô tả phổ biến nhất ở trẻ nhỏ bị dị ứng. Mặc dù vậy, hiện tượng dị ứng thịt bò nói chung có thể xảy ra ở bất kỳ ai, kể cả trẻ em hay người lớn. Dị ứng thịt bò có thể phát triển ở bất cứ giai đoạn nào trong cuộc đời. Các triệu chứng của phản ứng dị ứng sớm nhất có thể xuất hiện khi trẻ được 3 tuổi. Nếu bạn bị dị ứng với thịt bò, nhiều khả năng bạn cũng có thể bị dị ứng với nhiều loại thịt khác như thịt lợn, thịt dê hay thịt cừu.

Bị dị ứng thịt bò được điều trị như thế nào? 

Không có cách chữa bệnh dị ứng thịt bò, tuy nhiên, có một số cách để làm giảm các triệu chứng bệnh. 

Đối với những trường hợp ăn thịt bò bị dị ứng có các biểu hiện như nôn mửa hoặc tiêu chảy, điều cần làm đầu tiên là bù nước và chất điện giải. Sau khi phát hiện bản thân có các dấu hiệu dị ứng, cần đến bệnh viện để được thăm khám, xác định rõ mức độ dị ứng, từ đó có cách điều trị phù hợp. Một số loại thuốc có thể được kê đơn để điều trị các triệu chứng của dị ứng thịt bò, bao gồm thuốc kháng histamin và albuterol… Thuốc kháng histamine có thể được dùng cho các phản ứng dị ứng nhẹ.

Trong trường hợp bạn bị dị ứng thịt bò ở mức độ nặng (sốc phản vệ) hoặc bị khó thở, mệt mỏi, ngất xỉu, việc dùng các loại thuốc trên sẽ không thể khắc phục vấn đề. Loại thuốc duy nhất có thể đảo ngược các triệu chứng đe dọa tính mạng của tình trạng sốc phản vệ là epinephrine. Do đó, nếu bị sốc phản vệ do dị ứng thịt bò, epinephrine nên được sử dụng như một phương pháp điều trị đầu tiên. Loại thuốc này cũng nên được sử dụng ngay lập tức nếu bạn gặp các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, ho lặp đi lặp lại, phát ban toàn thân, đau thắt cổ họng, khó thở hoặc khó nuốt hoặc kết hợp các triệu chứng từ các vùng cơ thể khác nhau như nổi mề đay, phát ban hoặc sưng tấy da kèm theo nôn mửa, tiêu chảy hoặc đau bụng.

Ngay cả khi bạn không chắc liệu phản ứng dị ứng với thịt bò mà bạn đang gặp phải có cần sử dụng epinephrine hay không, bạn vẫn nên sử dụng nó, vì lợi ích của epinephrine vượt xa nguy cơ. Các tác dụng phụ thường gặp của epinephrine có thể bao gồm lo lắng, bồn chồn, chóng mặt và run rẩy. 

Ngay sau khi được tiêm epinephrine, người bệnh cần được đưa đi cấp cứu. Hãy thông báo cho bác sĩ rằng người bệnh đã được tiêm epinephrine. Bác sĩ chuyên khoa dị ứng sẽ lên kế hoạch điều trị khẩn cấp, trong đó phác đồ điều trị sẽ bao gồm loại thuốc nào nên được sử dụng và sử dụng khi nào. Những loại thuốc khác có thể được đưa ra sau khi sử dụng epinephrine.

Cách phòng ngừa

Cách tốt nhất để phòng ngừa dị ứng thịt bò là tránh xa các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, thịt nai, thỏ…) và các sản phẩm làm từ những loại thịt này (sữa bò, các sản phẩm từ sữa và gelatin). Bạn cũng nên đọc kỹ thành phần trên bao bì thực phẩm và cẩn thận khi đi ăn ngoài. Hỏi nhân viên phục vụ hoặc đầu bếp để biết rõ thành phần của món ăn.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên phòng ngừa cẩn thận để tránh bị bọ ve Lone Star cắn:

• Tránh những khu vực có cỏ và cây cối rậm rạp, nơi bọ ve sinh sống
• Nếu phải đi vào khu vực nhiều cây cối hoặc cỏ, hãy mang giày/ủng, mặc áo tay dài, quần dài, nhét quần vào trong vớ/ủng, đội mũ, đeo găng tay.
• Sau khi vào nhà, kiểm tra kỹ quần áo xem có bị bọ ve bám vào hay không. Nếu có, dùng nhíp nhẹ nhàng gắp phần gần đầu hoặc miệng của bọ, đừng bóp hoặc làm chết con bọ ngay trên quần áo. Sau khi vứt bỏ bọ ve, dùng thuốc sát trùng thoa lên vị trí bọ ve bám vào.
• Giặt sạch quần áo, tắm rửa ngay sau khi trở về từ những nơi bọ ve thường sống.
• Vệ sinh cho vật nuôi thường xuyên để ngăn ngừa bọ ve bám vào lông thú cưng
• Sử dụng thuốc chống côn trùng
• Vệ sinh nhà cửa, dọn sân vườn thường xuyên nhất là những nơi thú cưng hay lui tới. 

Ngoài ra, những người đã được chẩn đoán hoặc từng bị dị ứng với thịt bò nên mang theo một ống tiêm epinephrine để phòng ngừa. Hãy hỏi rõ bác sĩ cách sử dụng và thường xuyên kiểm tra ngày hết hạn của ống tiêm tự động.

Mặc dù rất hiếm, một số người bị dị ứng thịt bò nghiêm trọng do alpha-gal có thể phản ứng với các thành phần trong một số loại vắc xin hoặc thuốc nhất định. Do đó, nếu bạn bị dị ứng thịt bò, hãy tránh dùng các loại thuốc có biểu mô alpha-gal và thông báo với bác sĩ về tình trạng dị ứng của bản thân trước khi dùng một loại thuốc mới hoặc trước khi chủng ngừa.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn biết được những thông tin cần thiết về tình trạng dị ứng thịt bò , từ đó biết cách điều trị, phòng ngừa hiệu quả.