Ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trong số các bệnh ung thư trên toàn thế giới. Nguyên nhân ung thư phổi được biết đến nhiều nhất là do hút thuốc lá. Mặc dù vậy, căn bệnh này cũng hoàn toàn có thể xảy ra ở những người chưa bao giờ hút thuốc.
Vậy, nguyên nhân ung thư phổi là do đâu? Các yếu tố nguy cơ nào khiến bạn dễ mắc bệnh này hơn những người khác và cách phòng ngừa như thế nào? Mời bạn cùng chúng tôi tìm hiểu và khám phá nhé!
Nguyên nhân ung thư phổi là do đâu?
1. Hút thuốc lá
Hút thuốc lá cho đến nay vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh ung thư phổi. Theo thống kê, có khoảng 80-90% trường hợp tử vong do ung thư phổi có liên quan đến hút thuốc lá. Những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc hoặc tử vong vì ung thư phổi cao gấp 15 đến 30 lần so với những người không hút thuốc.
Khói thuốc lá chứa khoảng 200 hóa chất độc hại có thể gây ung thư. Khi chúng được hít vào phổi sẽ gây ra những thay đổi trong mô phổi. Theo thời gian, tế bào phổi bị tổn thương, dẫn đến ung thư.
Một người hút thuốc lá càng nhiều năm và số lượng thuốc hút mỗi ngày càng nhiều thì nguy cơ mắc bệnh sẽ càng tăng. Nếu bỏ thuốc lá trước 40 tuổi, bạn có thể giảm 90% khả năng phát triển ung thư phổi. Còn nếu bỏ thuốc lá ở tuổi 54, bạn sẽ giảm được ⅔ nguy cơ mắc bệnh.
Hút thuốc rõ ràng là yếu tố nguy cơ mạnh nhất đối với bệnh ung thư phổi. Tuy nhiên, không phải ai hút thuốc cũng đều bị bệnh này. Vậy còn nguyên nhân ung thư phổi nào khác nữa?
2. Nguyên nhân gây ung thư phổi do đột biến gen
Một số người thừa hưởng các đột biến gen di truyền từ cha mẹ có khả năng phát triển bệnh ung thư phổi. Chẳng hạn như đột biến gen BRCA1, BRCA2 và RAD51D, ngay cả khi họ không hút thuốc.
Một số người khác lại bị giảm khả năng phân hủy hoặc loại bỏ một số loại hóa chất gây ung thư đi vào cơ thể nên rủi ro mắc ung thư phổi cao hơn.
Ngoài ra, một số ít người khác sở hữu các enzym sửa chữa ADN bị lỗi, không hoạt động bình thường khiến hệ thống miễn dịch bị lỗi/yếu. Họ dễ bị tổn thương bởi các hóa chất và bức xạ gây ung thư.
Một số trường hợp ung thư phổi không tế bào nhỏ có nguyên nhân là do sản sinh quá nhiều protein EGFR (đến từ một gen EGFR bất thường). Đột biến gen này thường gây nên bệnh ung thư biểu mô tuyến của phổi ở phụ nữ châu Á trẻ dù họ không hút thuốc. Protein EGFR dư thừa cũng là nguyên nhân của hơn 60% trường hợp ung thư phổi không tế bào nhỏ di căn.
3. Đột biến gen mắc phải
Nguyên nhân ung thư phổi do đột biến gen mắc phải trong suốt cuộc đời của một người phổ biến hơn là di truyền. Các đột biến này chủ yếu do tiếp xúc hoặc hít phải các chất độc hại trong môi trường, chẳng hạn như hóa chất gây ung thư trong khói thuốc lá, amiăng… Tuy nhiên, có một số đột biến gen xảy ra ngẫu nhiên bên trong tế bào mà không có tác động từ bên ngoài.
Những đột biến trong một số gen nhất định, gồm có như gen ức chế khối u RB1, gen ức chế khối u p16, gen sinh ung thư K-RAS, gen ức chế khối u TP53 cũng có thể là nguyên nhân ung thư phổi.
Không phải tất cả các dạng ung thư phổi đều có chung những đột biến gen, vì vậy, vẫn còn một số đột biến gen khác vẫn chưa được tìm thấy.
Các yếu tố nguy cơ
Bên cạnh nguyên nhân ung thư phổi đã đề cập ở trên, một số yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi:
- Hít khói thuốc thụ động. Ngay cả khi bạn không hút thuốc nhưng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi cũng sẽ tăng nếu bạn là người thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc một cách thụ động. Kể cả khi đã tắt thuốc lá, trong không khí vẫn còn đọng lại 11 hợp chất có nồng độ cao gây ung thư và nhiều hợp chất độc hại khác.
- Tiếp xúc với khí radon. Khí radon được tạo ra do sự phân hủy tự nhiên của uranium trong đất, đá và nước, cuối cùng trở thành một phần trong không khí và khi bạn hít thở phải khí này sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Tiếp xúc với amiăng và các chất gây ung thư khác. Tiếp xúc thường xuyên với amiăng và các chất hóa học khác, chẳng hạn như các kim loại nặng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi, đặc biệt là đối với người hút thuốc.
- Đã từng xạ trị trước đây. Nếu bạn đã từng phải tiến hành xạ trị vào ngực vì một loại ung thư khác, bạn có thể tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi.
- Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư phổi. Những người có cha mẹ, anh chị em ruột bị ung thư phổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Hiểu về nguyên nhân ung thư phổi để biết cách phòng ngừa
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi bằng cách:
- Đừng hút thuốc. Nếu bạn chưa bao giờ hút thuốc, đừng bắt đầu thói quen xấu này.
- Bỏ thuốc lá. Nếu bạn có thói quen hút thuốc lá, hãy tập cai thuốc để làm giảm nguy cơ ung thư phổi ngay cả khi bạn đã hút thuốc trong thời gian dài.
- Tránh xa khói thuốc. Tránh xa các khu vực công cộng có người hút thuốc, chẳng hạn như quán bar, nhà hàng,…
- Tránh các chất gây ung thư tại nơi làm việc. Thực hiện các biện pháp để bảo vệ bản thân khỏi tiếp xúc với hóa chất độc hại tại nơi làm việc như đeo khẩu trang, đồ bảo hộ lao động.
- Chế độ ăn uống lành mạnh. Ăn đầy đủ trái cây và rau củ quả, lựa chọn các nguồn thực phẩm giàu vitamin và chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng và sức khỏe tổng thể.
- Tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục 30 phút mỗi ngày chẳng những rất tốt cho hệ hô hấp mà cũng giúp nâng cao sức khỏe tổng thể.
Hy vọng thông qua bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân ung thư phổi, cũng như các yếu tố nguy cơ và cách phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này.
[embed-health-tool-bmi]
