Đái tháo đường, rối loạn đường huyết, rối loạn lipid máu, tăng acid uric máu là nhóm bệnh chuyển hóa thường có xu hướng tăng sau dịp Tết.
Bác sĩ Trần Thị Ngọc Châu (Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM – Cơ sở 3) cho biết thông tin trên và khuyên mọi người lưu ý những bất thường sức khỏe.
Dịp Tết được sum vầy bên gia đình với những bữa cơm ấm áp là niềm mong ước của mọi người. “Tuy nhiên, văn hóa ‘ăn’ Tết của người Việt ít nhiều vẫn ẩn chứa một số nguy cơ đối với sức khỏe, nhất là với người cao tuổi và người có sẵn bệnh lý mạn tính. Đáng chú ý nhất vẫn là tình trạng gia tăng hoặc mất kiểm soát các bệnh lý chuyển hóa”, bác sĩ Châu nói.
Điều này có thể giải thích rằng văn hóa ăn Tết và các thói quen sinh hoạt chưa hợp lý của người Việt. Các món ăn đặc trưng của ngày Tết thường là thực phẩm nhiều dầu mỡ như thịt mỡ, nem rán, thịt rán, gà rán, giò thủ, lạp xưởng, xúc xích…; món ngọt như bánh trái, mứt, kẹo, nước ngọt…, món ăn nhiều chất bột đường như bánh chưng, bánh tét, xôi… Ăn nhiều những món ăn kể trên dễ dẫn đến tăng nồng độ đường, mỡ trong máu, làm xuất hiện hoặc nặng thêm bệnh lý đái tháo đường và rối loạn lipid máu sẵn có.
Dưa muối, cải muối, kim chi, thịt ngâm mắm, các món mắm đều chứa hàm lượng muối rất cao, dễ ảnh hưởng xấu đến huyết áp, đặc biệt trên bệnh nhân tăng huyết áp. Bệnh nhân rối loạn chuyển hóa nếu kèm tăng huyết áp thì nguy cơ biến chứng tăng thêm.
Đái tháo đường, rối loạn lipid máu (mỡ máu) và tăng huyết áp khi không được kiểm soát tốt dễ dẫn đến đột quỵ, cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, tổn thương võng mạc mắt, tổn thương thận mạn tính… và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
Bên cạnh đó, ăn nhiều thực phẩm giàu đạm như thịt bò, hải sản, uống nhiều rượu bia sẽ dẫn đến nguy cơ tăng acid uric trong máu, là nguyên nhân của bệnh viêm khớp gout. Bệnh nhân gout thường khởi phát cơn đau cấp ở khớp sau một bữa ăn nhiều đạm và dùng nhiều bia rượu. Vì vậy, khả năng bùng phát đợt cấp của gout trong hoặc sau những ngày Tết là khó tránh.
Nguyên tắc dự phòng là kiểm soát các bệnh lý chuyển hóa sẵn có, có thể dùng thuốc hoặc không dùng thuốc. Cần duy trì thói quen ăn uống lành mạnh và hợp lý, ngay cả trong những ngày Tết. Cắt giảm bớt chất béo và chất bột đường, tăng khẩu phần rau, củ, quả. Ưu tiên thịt nạc, thịt trắng và cá hơn là sử dụng các loại thịt đỏ. Tránh dùng các thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ, hạn chế dùng các thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, các món dưa muối, thịt muối… (vì thường chứa nhiều muối và được cho thêm đường).
Duy trì thói quen tập thể dục đều đặn 30-60 phút mỗi ngày, 5-7 ngày/tuần với cường độ vừa phải. Bỏ thuốc lá, sử dụng rượu bia vừa phải. Hạn chế và chỉ dùng tối đa một lon bia 330 ml mỗi ngày, hoặc dưới 100 ml rượu vang.o
Theo bác sĩ Châu, bệnh nhân cần tuân thủ đúng liệu trình điều trị của bác sĩ để kiểm soát tốt huyết áp, mỡ máu và đường huyết trong dịp Tết.
Lê Cầm