Tết, tôi dự tính mua tổ yến để biếu ông bà, cha mẹ, song thị trường có nhiều loại, khó phân biệt được yến thật hay yến kém chất lượng. Xin chuyên gia chỉ cách? (Lê, Hà Nội)
Trả lời:
Yến sào hay tổ yến có hàm lượng dinh dưỡng cao và tốt cho sức khỏe. Thực phẩm này tăng cường sức khỏe của xương, não bộ, cải thiện hệ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch. Vì vậy, yến sào là món quà được nhiều người mua vào dịp Tết để biếu, tặng.
Thông thường, người tiêu dùng khó nhận biết yến thật giả thông qua quan sát. Điều này có thể dẫn đến mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng. Yến sào giả có thể được làm từ bột rau câu, tinh bột, lòng trắng trứng, bún tàu và một số hợp chất chưa rõ nguồn gốc. Dùng yến sào giả không chỉ không mang lại lợi ích cho cơ thể mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, thậm chí gây ra một số tác dụng không mong muốn.
Một số tiêu chí giúp phân biệt yến thật và yến giả bao gồm:
Màu sắc, sợi yến: Trên thị trường yến thật có 3 loại gồm yến trắng (màu trắng đục), yến hồng (màu hồng nhạt hoặc có thể chuyển sang màu vàng, cam), yến huyết (màu đỏ đặc trưng). Yến giả màu trắng sáng, nếu soi ra ánh sáng có thể thấy yến trong suốt. Ngoài ra, yến thật khi quan sát sẽ dễ dàng nhận thấy các sợi yến đan xen nhau.
Mùi vị: Cách kiểm tra yến thật giả được nhiều người áp dụng là nếm thử. Theo đó, bạn lấy một sợi yến nhỏ và nếm thử, nếu không quá ngọt, cảm giác vị như lòng trắng trứng thì là yến thật. Nếu vị ngọt, có thể bạn đã mua nhầm tổ yến kém chất lượng vì thường được trộn đường để tạo độ kết dính.
Độ đàn hồi của yến: Bạn có thể kiểm tra yến sào thật giả bằng cách bóp nhẹ tổ yến. Nếu thấy có độ giòn, dễ vỡ thì là dấu hiệu yến thật. Yến giả được trộn với nhiều chất khác nên thường mềm hơn và có tính đàn hồi.
Ngâm nước là phương pháp đơn giản và có độ chính xác cao để xác định yến thật – giả. Ngâm trong nước, yến thật sẽ dần nở ra, vẫn giữ được màu sắc như ban đầu, ngửi có mùi tanh đặc trưng như lòng trắng trứng. Nếu yến bị hòa tan vào trong nước, đồng thời chuyển sang màu sắc khác, có mùi hôi lạ từ những chất phụ gia, là hàng giả, kém chất lượng.
Yến sào là món ăn giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể. Tuy nhiên, sử dụng không đúng liều lượng hoặc không đúng cách có thể phản tác dụng. Với người khỏe mạnh, ăn yến thường xuyên có thể không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe. Tuy nhiên, người cao tuổi, trẻ nhỏ, người ốm ăn quá nhiều yến sẽ tác động xấu tới hệ tiêu hóa nói riêng và sức khỏe nói chung. Lý do, thành phần trong yến đến 45-55% là đạm, ăn quá nhiều đạm không tốt cho cơ thể.
Do đó, người già, người bệnh nên ăn yến 2-3 lần/tuần, mỗi lần khoảng 3 g. Ngoài ra, các chuyên gia khuyên nên ăn yến lâu dài và đều đặn.
Trẻ dưới một tuổi không nên ăn yến dưới bất kỳ hình thức nào vì hệ tiêu hóa vẫn chưa phát triển hoàn thiện. Bé không thể hấp thu hết những dưỡng chất từ yến.
Trẻ 1-3 tuổi, có thể tập ăn yến sào hoặc uống nước yến. Tuy nhiên, do yến sào là thực phẩm giàu dinh dưỡng và nhiều đạm nên cha mẹ cần chú ý liều lượng ăn của trẻ để tránh nạp quá nhiều dưỡng chất trong một lần, không tốt cho cơ thể. Ở giai đoạn này, cha mẹ có thể cho trẻ làm quen và ăn yến mỗi lần khoảng 1-2 g, ăn 3 lần một tuần.
Trẻ 3-10 tuổi bắt đầu giai đoạn phát triển não và thể chất, là lứa tuổi thích hợp nhất để ăn yến. Yến cung cấp đầy đủ năng lượng và dưỡng chất cho trẻ, do vậy có thể ăn mỗi lần 2-3 g, một tuần 3 lần.
TS. BS Trương Hồng Sơn
Viện trưởng Y học Ứng dụng Việt Nam