Quấy rối tình dục là gì? Nhận diện các hình thức quấy rối tình dục (Sexual Harassment)

Người bị quấy rối tình dục có thể phải đối diện với nhiều vấn đề về tâm lý, làm ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống, kết quả làm việc, học tập. Vậy cụ thể quấy rối tình dục là gì? Làm thế nào để nhận diện một hành vi có phải là quấy rối tình dục hay không?

Đây là một chủ đề liên quan đến sức khỏe tình dục, bối cảnh văn hóa và xã hội. Trong bài viết này, DIEPHM sẽ giải thích khái niệm quấy rối tình dục là gì, cách nhận diện các hình thức quấy rối tình dục và nếu gặp phải tình huống này bạn cần phải làm gì? Mời bạn đọc tiếp nội dung dưới đây.

Quấy rối tình dục là gì?

Quấy rối tình dục (Sexual harassment) là hình thức quấy nhiễu có tính chất tình dục, gây khó chịu, tổn thương và ảnh hưởng đến nhân phẩm của người khác. Quấy rối, làm phiền, tán tỉnh dù bằng lời nói hay hành động có tính chất liên quan đến tình dục mà không được sự đồng ý hoặc trái ý đối phương đều được xếp vào nhóm quấy rối tình dục. Những hành vi liên quan đến tình dục gây cảm giác khó chịu, làm tổn thương nhân phẩm, gây bất lợi hoặc đe dọa đối phương đều là hành vi quấy rối tình dục dù cho người thực hiện hành vi ấy có ý định làm tổn thương đối phương hay không.  

Cách nhận diện các hình thức quấy rối tình dục là gì?

Theo Ủy ban cơ hội việc làm bình đẳng Hoa Kỳ – EEOC, quấy rối tình dục không nhất thiết phải bắt nguồn từ những hành vi có liên quan đến tình dục. Những lời bình phẩm tiêu cực, có tính chất của tình dục về một người cũng có thể được xem là một hình thức quấy rối tình dục.

Mặc dù pháp luật không cấm những hành vi đùa giỡn, trêu chọc và bình phẩm người khác nhưng nếu những hành động này gây khó chịu và ảnh hưởng đến người khác đều có thể được xem là có liên quan đến quấy rối tình dục. 

Cả nạn nhân và kẻ quấy rối tình dục đều có thể là phụ nữ hoặc nam giới. Người quấy rối tình dục và nạn nhân có thể cùng giới tính.

Những hình thức quấy rối tình dục có thể bao gồm:

• Kêu gọi người khác ủng hộ tình dục dù họ không mong muốn.
• Hành vi tấn công tình dục hoặc hãm hiếp về mặt thể xác.
• Cố tình chạm vào hoặc tiếp xúc cơ thể khi đối phương không đồng ý.
• Huýt sáo, nháy mắt, tiếng chép môi, lia mắt nhìn toàn bộ cơ thể người khác.
• Thực hiện những cử chỉ tình dục bằng tay hoặc chuyển động cơ thể 
• Cố ý để lộ những phần cơ thể nhạy cảm, phô dâm hoặc thủ dâm trước mặt người khác.
• Gửi hình ảnh, tin nhắn hoặc email khiêu dâm cho người khác mà họ không mong muốn.
• Quấy rối bằng lời nói có tính chất tình dục, bao gồm cả những trò đùa, câu hỏi đề cập đến hành vi tình dục hoặc khuynh hướng tình dục, những bình luận mang tính chất khiêu dâm về quần áo, cơ thể hoặc ngoại hình của một người, nói dối hoặc tung tin đồn về đời sống tình dục cá nhân của một người.

Bên cạnh việc tìm hiểu quấy rối tình dục là gì, bạn cũng nên biết về ngữ cảnh và không gian có thể xảy ra quấy rối tình dục.

Quấy rối tình dục có thể xảy ra ở bất cứ đâu với bất kỳ người nào. Nó thường diễn ra chủ yếu trên không gian mạng, ở nơi công cộng, trường học hoặc nơi làm việc. Nó có thể xảy ra ở nhiều tình huống và ngữ cảnh khác nhau như: Các cuộc trò chuyện ngoài giờ làm việc, ở hành lang, ở cầu thang hoặc bất kỳ ở đâu mà đối tượng muốn thực hiện.

Phân biệt quấy rối tình dục và tấn công tình dục

Tấn công tình dục (sexual assault) là gì và khác với quấy rối tình dục (sexual harassment) như thế nào? Làm sao để phân biệt?

Trên thực tế, quấy rối tình dục là một khái niệm bao gồm nhiều hình thức có tính chất tình dục bằng lời nói và bằng hành động không được hoan nghênh, thậm chị là lạm dụng hoặc tấn công tình dục. 

Trong khi đó, tấn công tình dục là thuật ngữ để đề cập đến hành vi cố ý tiếp xúc tình dục và chạm vào cơ thể của người khác mà không có sự đồng ý của họ. Đây cũng là một hình thức của quấy rối tình dục. 

Bên cạnh đó, quấy rối tình dục thường là hành vi bất hợp pháp, vi phạm luật dân sự nhưng trong nhiều trường hợp không phải là hành vi phạm tội, trong khi tấn công tình dục thường là các hành vi phạm tội.

Các hình thức của tấn công tình dục:

• Tìm cách cưỡng hiếp, hiếp dâm người khác.
• Cố tình vuốt ve hoặc tạo ra những đụng chạm cơ thể không mong muốn.
• Ép buộc người khác thực hiện hành vi tình dục như: Quan hệ bằng miệng, quan hệ thâm nhập…

Nạn nhân của quấy rối tình dục có thể gặp phải những vấn đề gì?

Theo nguồn tin từ Tổ chức Chống bạo lực tình dục Quốc gia – RAINN, nạn nhân của quấy rối tình dục có thể sẽ đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe tinh thần, sức khỏe thể chất, trong số đó có thể khiến nạn nhân mắc phải tình trạng rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD).

Nạn nhân của quấy rối tình dục có thể sẽ phải đối mặt với:

• Cảm xúc: Cảm thấy bị sỉ nhục, tủi nhục, tức giận, sợ hãi, bất lực, mất kiểm soát, tự ti, hoảng loạn cực độ, buồn bã, u uất, vô vọng,…
• Sức khỏe tinh thần: Lo lắng, trầm cảm, hoảng loạn, PTSD, giảm tập trung, mất động lực, lạm dụng chất gây nghiện, tăng nguy cơ nghĩ đến tự tử, tự làm đau.
• Sức khỏe thể chất: Nhức đầu, mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn uống, căng thẳng kéo dài, các bệnh lý dạ dày- ruột,…

• Ảnh hưởng đến sự nghiệp: Trong trường hợp quấy rối tình dục xảy ra ở nơi làm việc, đặc biệt là sự quấy rối từ cấp trên, việc nạn nhân tố cáo hoặc kháng cự sẽ dẫn đến mất cơ hội nghề nghiệp, cơ hội thăng tiến và đào tạo, thậm chí mất việc làm. Đối với các hình thức quấy rối tình dục khác, điều này có thể gây ra cho nạn nhân tình trạng vắng mặt cao hơn tại nơi làm việc, kém tập trung, giảm sự gắn kết trong công việc và các ảnh hưởng bất lợi khác đến sự nghiệp.

Nên làm gì khi nhận ra mình bị quấy rối tình dục?

Theo khuyến nghị của Tổ chức Bảo vệ trẻ em – Kids Help Phone, nếu gặp phải tình huống quấy rối tình dục, bạn nên thực hiện các hành động sau:

• Báo cáo với mọi người tại nơi làm việc hoặc các cấp chính quyền gần nhất có thẩm quyền, hoặc liên hệ các dịch vụ khẩn cấp nếu trong tình huống nguy hiểm nguy cơ đe dọa hoặc tổn hại bản thân cao.
• Yêu cầu đối tượng dừng lại một cách bình tĩnh nhưng kiên quyết, đồng thời sẵn sàng tự vệ để bảo vệ bản thân.
• Bảo vệ bản thân bằng cách giữ bình tĩnh và ghi nhận lại toàn bộ thông tin và hành vi quấy rối của đối tượng. Viết mô tả chi tiết về (các) sự việc bao gồm những gì đã xảy ra, xảy ra ở đâu, khi nào và có nhân chứng nào không. Nếu bạn có bất kỳ tin nhắn văn bản hoặc ảnh chụp màn hình, video về (các) sự cố, hãy lưu chúng lại.
• Nhờ sự giúp đỡ từ bạn bè, người thân, người bạn tin tưởng để được hỗ trợ bảo vệ bản thân cho đến khi đối tượng bị khống chế.
• Trong nhiều trường hợp, bạn cần phải thay đổi nơi làm việc hoặc nơi bạn đang bị quấy rối để đảm bảo an toàn cho bản thân.

Nếu bị tấn công tình dục, bạn hãy đến thăm khám tại cơ sở y tế càng sớm càng tốt

Trường hợp bạn là nữ, hãy đi khám phụ khoa càng sớm càng tốt, có thể được hỗ trợ tránh thai bằng thuốc tránh thai khẩn cấp trong vòng 72 giờ kể từ khi bị hại.

Trường hợp là nam thì cũng nên nhanh chóng đến nam khoa, khoa tiết niệu, khoa da liễu… để điều trị chấn thương bên ngoài và xét nghiệm các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục càng sớm càng tốt. 

Nếu nhận được liên hệ từ nạn nhân của quấy rối tình dục, bạn nên làm gì?

Điều quan trọng nhất là đừng phủ nhận mà hãy lắng nghe câu chuyện của người liên hệ. Tránh hỏi “khi nào” và “ở đâu” mà hãy lắng nghe những gì bản thân người đó có thể nói ra và tình nguyện mong muốn chia sẻ.

Quấy rối tình dục là một hành vi mà nạn nhân không có lỗi. Tuy nhiên, nạn nhân thường có xu hướng tội lỗi và tự trách mình. Vì vậy, hãy nói rằng “Bạn không có lỗi gì” và tỏ ra mình là đồng minh với người bị hại.

Bạn có thể động viên sẽ đi cùng với nạn nhân đến cơ sở y tế, cơ sở tư vấn, sở cảnh sát… Tuy nhiên, kể cả trong trường hợp đó cũng hãy tôn trọng ý muốn của người đó, giữ bí mật thông tin nếu họ không muốn tiết lộ sự việc.

Các câu hỏi thường gặp

Nam giới hay nữ giới là đối tượng có thể bị quấy rối tình dục?

Theo kết quả của nhiều nghiên cứu, tỷ lệ nữ giới gặp phải quấy rối tình dục luôn cao hơn so với nam giới. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhận định rằng, sự chênh lệch này cũng có thể là do nhóm đối tượng nữ giới khi bị quấy rối tình dục sẵn sàng báo cáo để tìm sự hỗ trợ. Ngược lại, nam giới thường chọn im lặng và chịu đựng, vì họ lo lắng rằng họ sẽ ít nhận được sự đồng cảm nếu báo cáo rằng bản thân bị quấy rối tình dục.

Hình thức xử phạt đối với hành vi quấy rối tình dục là gì?

Theo quy định tại Nghị định 12/2022/NĐ-CP thì hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ có thể bị phạt từ 15 – 30 triệu đồng.

Người từng hẹn hò liên tục đeo bám có phải là quấy rối tình dục không?

Trong trường hợp này, những hành vi tán tỉnh, trêu chọc, gợi ý tình dục từ đối phương nếu không được sự đồng ý của bạn thì cũng sẽ được xem là quấy rối tình dục. 

Kết luận

Tóm lại, quấy rối tình dục là bất kỳ hình thức quấy nhiễu nào mang tính chất tình dục và gây khó chịu, tổn thương, bất tiện và ảnh hưởng đến nhân phẩm của người khác. Bạn được quyền báo cáo với các cơ quan chức năng, nếu đã và đang phải trải qua hình thức quấy rối tương tự.

Hy vọng nội dung trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về quấy rối tình dục (sexual harassment) là gì và cung cấp được cho bạn những thông tin hữu ích.  Hãy nhớ rằng việc bạn bị quấy rối tình dục không phải là lỗi của bạn. Bạn sẽ không cần phải chịu trách nhiệm về hành vi của kẻ quấy rối cho dù bất kể điều gì xảy ra. Vì vậy, dù bạn là nam hay nữ, nếu bị quấy rối tình dục thì hãy can đảm lên tiếng để đối tượng sớm bị khống chế và để mọi người tìm cách hỗ trợ bạn.