Khi xem những trận so găng trên các sàn đối kháng võ thuật, chúng ta đã quá quen thuộc với những pha highligh đẹp mắt hạ gục đối thủ bằng một cú đấm hay cú đá chính xác. Vậy tại sao các vận động viên lại có thể bị nằm đo ván như vậy?
Knock-out là gì?
Knock-out (hay hạ đo ván) hay còn được gọi tắt K.O là thuật ngữ chỉ trạng thái vận động viên bị ngất xỉu sau khi phải hứng chịu nhưng đòn đánh hiểm của đối thủ và không thể tiếp tục thi đấu. Đây là một trong những tiêu chí để quyết định sự chiến thắng của một võ sĩ trên sàn đấu Boxing, MMA hay trong rất nhiều thể thức đối kháng võ thuật khác. Đo ván thường được quyết định bởi các trọng tài điều khiển trận đấu. Ví dụ như trong Boxing hoặc MMA, trọng tài sẽ đếm từ 1-10s hoặc trong một số trường hợp trọng tài có thể cho dừng ngay lập tức trận đấu. Một số các trường hợp khác có thể do các bác sĩ, sau khi chẩn đoán võ sĩ không thể tiếp tục cuộc đấu, mặc dù anh ta hoàn toàn vẫn còn sức để tiếp tục chiến đấu.
Sự khác biệt giữa Knock-out và Knock-Down
Knock-Out là chỉ trạng thái bất tỉnh hoàn toàn hoặc không thể đứng dậy hoàn toàn của võ sĩ. KNOCK-OUT thường liên quan đến việc mất ý thức đột ngột sau những một cú đánh vật lý. Những cú đánh mạnh vào đầu (đặc biệt là xương hàm và thái dương) có thể tạo ra chấn động não hoặc phản xạ xoang động mạch đến ngất và gây ra tình trạng KO đột ngột, kịch tính. Các cú đánh của cơ thể, đặc biệt là cú đấm trực tiếp vào gan, có thể gây ra cơn đau đột xuất, gây suy nhược cũng có thể dẫn đến K.O. Trong khi đó “KNOCK-DOWN” là chỉ trạng thái “bất tỉnh nửa vời”, tạo nên trạng thái mất thăng bằng và võ sĩ tuy té hoặc đột nhiên gục xuống nhưng vẫn có khả năng đứng dậy để thi đấu tiếp. Thông thường, trong luật Boxing, một vận động viên bị Knock Down 3 lần mới bị xử thua và kết thúc trận đấu.
Vậy tại sao lại có hiện tượng Knock-out?
Theo một số quan niệm: Bộ não về cơ bản rất dễ tổn thương, bởi đây chỉ là một tập hợp mô mềm và mạch máu bên trong hộp sọ. Cũng bởi vậy, nhiều người thường nhầm lẫn rằng khi bị đấm vào đầu, não bộ bị dập, bị tổn thương và điều này trực tiếp dẫn đến hiện tượng người võ sĩ bất tỉnh.
Tuy nhiên, thực tế lại không phải như vậy: toàn bộ quá trình bị knockout của một võ sĩ là do chính não bộ chủ động “tắt điện” để tự bảo vệ mình.
Giải thích cho cú đấm knockout, tiến sĩ Anthony Alessi – một trong những bác sĩ đầu ngành về thể thao đối kháng, đặc biệt là quyền Anh, chia sẻ:
“Thông thường thì các ion Kali nằm bên trong tế bào thần kinh (neuron), Natri và Canxi thì nằm ở màng bao phía ngoài tế bào. Khi bạn nhận một cú đấm trực diện vào phần hàm hay đầu, sẽ có một chấn động tác động tới màng tế bào thần kinh, khiến các ion Canxi bị tràn vào bên trong neuron. Các ion Canxi lúc này bị xô vào bên trong tế bào. Chúng ta gọi trạng thái đó là khi tế bào bị úng Canxi, những ion này sẽ gây tổn thương lên toàn bộ các tế bào, và nếu để để hiện tượng này diễn ra trong khoảng thời gian dài thì sẽ rất nguy hiểm, có thể dẫn tới tử vong.”
“Để tự cứu và đưa các ion trở về trạng thái cân bằng, các tế bào thần kinh đã điều khiển hệ thống bơm tinh vi cấp tốc rút hết ion Canxi ra ngoài thành tế bào. Việc này tiêu hao kha khá năng lượng. Do đó, não sẽ chủ động “tắt điện” toàn cơ thể để thực hiện thực hiện quá trình trên, và đó là lý do tại sao chúng ta bị knockout.”
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, hiện tượng “đo ván” sẽ dễ xảy ra hơn khi khi não bộ bị xoay.
Một cú đấm của một võ sĩ quyền Anh chuyên nghiệp trung bình có thể lên tới 400 kg lực, tương đương 4000 N, trong khi đó, chỉ cần 1 lực tương đương 3000 N đã khiến cho vỏ ô tô bị móp hay biến dạng. Các nhà khoa học đã chứng minh được thực tế không cần ngần ấy lực để có thể thực hiện được 1 cú knock-out. Yếu tố quan trọng nhất của điều này chính là điểm tiếp xúc. Các nghiên cứu đã cho thấy những cú đấm móc vào hàm đối thủ lật mặt sẽ làm não bị xoay với cường độ mạnh hơn, từ đó sẽ có nhiều khả năng ghi knockout hơn những cú uppercut với lực tác động thẳng từ dưới lên trên hay từ trên xuống dưới.