Bệnh nhân ung thư vú hạn chế đồ uống có cồn và những thực phẩm chế biến sẵn, đường; nên ăn thức ăn giàu chất xơ, protein, chất béo không bão hòa.
Ung thư vú là dạng u vú ác tính. Một khối u có thể là lành tính (không ung thư) hoặc ác tính (ung thư). Đa số trường hợp ung thư vú bắt đầu từ ống dẫn sữa, một phần nhỏ phát triển ở túi sữa hoặc các tiểu thùy. Ung thư vú nếu phát hiện điều trị muộn có thể đã di căn vào xương và các bộ phận khác, đau đớn càng nhân lên.
Trong quá trình điều trị ung thư vú, bệnh nhân dễ bị mất cảm giác ăn ngon miệng, buồn nôn, nôn, chán ăn, vì vậy cần chia nhỏ bữa ăn trong ngày thành nhiều bữa, thay đổi khẩu phần ăn, đầy đủ dinh dưỡng gồm đạm, đường, mỡ, vitamin, khoáng chất, chất xơ, đủ màu sắc hương vị món ăn để tăng cường sự ngon miệng.
Thực phẩm nên hạn chế sử dụng
Đầu tiên là đồ uống có cồn. Theo các nghiên cứu, đồ uống chứa cồn như rượu có thể làm tăng nồng độ estrogen trong cơ thể, gây tổn hại cho tế bào bình thường, từ đó ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và làm trầm trọng hơn tình trạng ung thư. Hơn nữa, sử dụng rượu bia quá mức được coi là nguyên nhân làm suy giảm tinh thần cũng như hoạt động của não bộ, khiến cơ thể mệt mỏi, mất tỉnh táo và dễ dẫn tới nhiều hậu quả khôn lường như không kiểm soát được hành động, cảm thấy bế tắc, tuyệt vọng khi điều trị bệnh…
Các thực phẩm chứa lượng đường lớn cũng không nên dùng. Tất nhiên, điều này không có nghĩa là bạn phải loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm có chứa lượng đường cao trong chế độ ăn uống của mình, song cách tốt nhất bạn nên dùng với một lượng vừa phải. Theo các chuyên gia, mỗi ngày nam giới có thể tiêu thụ khoảng 37,5 g đường và phụ nữ tiêu thụ khoảng 25 g đường.
Đồ ăn sẵn, đồ ăn đóng hộp tiềm ẩn nhiều mối nguy hại cho sức khỏe, do trong các loại thịt chế biến sẵn luôn chứa hàm lượng cao muối, chất béo, các chất bảo quản, nên hạn chế sử dụng.
Hạn chế thực phẩm có chứa nhiều chất béo. Không phải tất cả chất béo đều xấu đối với sức khỏe, song một số loại có thể làm thúc đẩy sự tăng trưởng, di căn của tế bào ung thư vú. Điển hình như trans-fat, được tìm thấy trong các loại thực phẩm đã được chế biến hoặc làm sẵn, ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển của tế bào ung thư vú. Chất béo trans-fat thường có trong một số loại thực phẩm chế biến sẵn như: khoai tây chiên, bánh quy, bánh rán, bánh ngọt đã được đóng gói, người bệnh nên hạn chế dùng.
Thực phẩm nên dùng
Thứ nhất là thực phẩm giàu chất xơ và chất chống oxy hóa. Theo các chuyên gia y tế, nồng độ hormone estrogen dư thừa có thể là yếu tố làm tăng khả năng phát triển và di căn của ung thư vú. Các chất xơ trong thực phẩm làm giảm tác dụng của estrogen tới tế bào ung thư và đẩy nhanh quá trình loại bỏ estrogen dư thừa. Chất xơ còn giúp hệ thống tiêu hóa dễ dàng đào thải các chất độc hại, chất cặn bã ra ngoài cơ thể, từ đó, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.
Chất xơ và chất chống oxy hóa có nhiều trong các loại rau màu xanh đậm như cải xoăn và bông cải xanh (súp lơ xanh); trái cây, đặc biệt là các loại quả mọng như bưởi, cam, quít…; tỏi; trà xanh; các loại củ như cà rốt, khoai tây… hoặc ngũ cốc nguyên hạt.
Thứ hai là thực phẩm chứa chất béo không bão hòa, như dầu ô liu, bơ, hạt ngũ cốc, quả hạch; các loại cá biển như cá hồi, cá trích chứa omega-3. Chất béo không bão hòa rất có lợi cho sức khỏe nói chung, đặc biệt giúp làm giảm nguy cơ ung thư vú tiến triển. Những người sử dụng nhiều loại thực phẩm chứa omega-3 có tỷ lệ tái phát ung thư vú thấp hơn 25% trong 7 năm sau điều trị.
Thực phẩm giàu protein không thể thiếu trong thực đơn của người ung thư vú. Theo Hiệp hội Ung thư Canada, protein giúp hồi phục các tế bào bị tổn thương và nâng cao hệ miễn dịch. Nếu không có đủ protein, cơ thể sẽ mất nhiều thời gian hơn để phục hồi sau điều trị.
Các nguồn protein tốt có trong thực phẩm bao gồm: các loại cá như cá chép, cá thu, cá trắm; các loại thịt như thịt gia cầm, thịt nạc; trứng; sữa và các sản phẩm từ sữa; các loại hạt và đậu như đậu Hà Lan, đậu lăng và thực phẩm đậu nành.
Bệnh nhân ung thư vú cần tuyệt đối tuân thủ phác đồ và chế độ điều trị của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc khi không có sự đồng ý của bác sĩ. Đặc biệt, theo dõi chặt chẽ diễn biến của bệnh, những dấu hiệu bất thường, tác dụng phụ của thuốc, hóa chất…
Bên cạnh dinh dưỡng, người bệnh nên thường xuyên tập thể dục, vận động nhẹ nhàng, có chế độ hợp lý để nâng cao sức khỏe; không hút thuốc lá, hạn chế rượu chất kích thích; hạn chế ăn các thức ăn lên men nitrit như dưa muối, cà muối xanh. Thay vào đó, bổ sung các loại trái cây, rau củ vào khẩu phần ăn. Khi phát hiện những dấu hiệu bất thường như khối cứng chắc vùng vú, hạch vùng nách – cổ, tụt núm vú, da vùng vú sần như vỏ cam… cần đi khám ngay để chẩn đoán và điều trị sớm.
Thượng úy Nguyễn Thị Minh
Khoa Ung thư tổng hợp, Viện Ung thư, Bệnh viện TWQĐ 108