I. Acid béo Omega-3.
1. Vai trò
– Acid béo Omega-3 là tiền chất của DHA và EPA. Não người được cấu tạo bởi trên 60% là acid béo trong đó DHA ( 25%). Do đó, não rất cần acid béo omega-3 ( nhất là DHA) để phát triển và duy trì hoạt động. Trong cơ thể, EPA là acid béo thiết yếu để chuyển hóa thành các chất sinh học quan trọng ( prostagladin, leucotrien) có tác dụng “dọn sạch” tác nhân gây viêm nhiễm. Ngoài ra DHA còn có tác dụng kìm hãm sự lão hóa, ngăn ngừa sự giảm trí nhớ, phát triển kỹ năng vận động ở trẻ nhỏ, giảm lượng Triglyceride, giảm loạn nhịp tim, giảm tỷ lệ bệnh động mạch vành, giảm chứng nhồi máu cơ tim.
– Nhóm Acid béo Omega-3 có vai trò quan trọng trong cấu trúc da, ngăn ngừa hiện tượng mất nước giữa các lớp da do đó giúp da mềm mại, tươi trẻ.
– Acid béo Omega-3 rất cần thiết cho phát triển hoàn thiện chức năng nhìn của mắt, giảm nguy cơ đái tháo đường, giảm triệu chứng viêm khớp, chống trầm cảm…
2. Nguồn cung cấp Acid béo Omega-3
– Acid béo Omega-3 có nhiều trong mỡ cá ở vùng biển lạnh và sâu ( cá thu, cá mòi, cá chình, cá trích, cá hồi…) hoặc trong các thực phẩm khác như các loại rau xanh ( đậu, bắp cải, dầu cải, dầu hướng dương, vừng, bí ngô, quả óc chó.
– Ngoài ra Omega-3 còn có trong một số loại bơ thực vật, sữa, trứng, đậu phụ, sữa chua.
Lưu ý: Không nên quá lạm dụng mà cần phải sử dụng Omega-3 hợp lý, cân đối với các thành phần khác, các acid béo khác trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày.
3. Vai trò của DHA, ARA với trẻ nhỏ.
– DHA là acid béo không no, có vai trò quan trọng trong thành phần cấu trúc màng tế bào thần kinh, có thể ví DHA là “ gạch xây cho não bộ con người”.
– DHA chiếm tỷ lệ cao trong chất xám tạo ra sự thông minh…của vỏ não và trong võng mạc. DHA tạo ra độ nhạy của các Neuron thần kinh, giúp tăng cường hoạt động trí não.
– ARA thuộc nhóm acid béo không no, cũng như DHA, ARA cần thiết cho sự phát triển não bộ của trẻ sơ sinh, đóng vai trò quan trọng trong miễn dịch, đông máu và một số chức năng khác của cơ thể.
4. Giai đoạn nào cần cung cấp DHA, ARA, cho bé.
– Trong thời kỳ mang thai: khoảng tháng thứ 5 ( não và cơ quan thị giác thai nhi phát triển). Vì vậy, cần cung cấp đủ DHA, ARA cho bé ngay trong giai đoạn mang thai.
– Bé 2-3 tuổi, nhu cầu DHA, ARA rất cao đó là thời kỳ hệ thần kinh trung ương phát triển nhất. Sữa mẹ là thức ăn có hàm lượng DHA, ARA tốt nhất cho trẻ trong 06 tháng đầu đời. Sau 06 tháng, trong bữa ăn bổ sung của trẻ cần có đủ thực phẩm giàu DHA, ARA như : cá thu, cá mòi, cá chình, cá hồi, các loại dầu ( ngô, mè, đậu nành…), trứng gà, mỡ.
– Trẻ sinh non, nhu cầu DHA,ARA cao hơn để giúp cho não, thị giác phát triển tốt và đuổi kịp trẻ bình thường
– Trẻ sinh đủ tháng nhu cầu DHA ( 20mg/kg/ngày) và ARA ( 40mg/kg/ngày)
– Trẻ dưới 06 tháng tuổi như cầu tối thiểu DHA ( 17mg/kg/ngày), ARA ( 24mg/kg/ngày).
II.Acid béo Omega-6
1. Vai trò
– Acid béo Omega-6 nằm trong nhóm các acid béo không bão hòa, có trong hầu hết các loại dầu thực vật có vai trò chuyển thành chất chống viêm nhiễm cho cơ thể.
– Ngăn ngừa các bệnh tim mạch.
– Giúp phát triển hệ thần kinh
2. Nguồn cung cấp Omega-6
– Có trong các loại dầu thực vật như dầu bắp (ngô), dầu mè, đậu nành, trứng gà, mỡ.
III. Sử dụng Omega-3 và Omega-6 hợp lý
1. Cả 2 loại acid béo này đều giữ vai trò quan trọng
2. Sử dụng nhiều Omega-6 không tốt cho sức khỏe làm gia tăng sự giữ nước trong cơ thể, kéo theo tăng áp xuất mạch máu, tăng nguy cơ máu bị vón cục trong mạch.
3. Tỷ lệ tiêu thụ Oemga-3 và Omega-6 rất quan trọng và cần phải hợp lý:
– Quá thấp: ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.
– Nếu Omega-6 quá nhiều: sẽ chiếm hết vitamin và enzyme cần thiết khiến Omega-3 không thể hoạt động một cách hoàn hảo được.
