Trong cơ thể con người, nước chiếm 60 – 70% trọng lượng cơ thể, nước được phân phối ở đầy đủ các cơ quan của cơ thể như máu, cơ bắp, não bộ, phổi, xương khớp, hệ tiêu hóa,… Con người có thể chịu đựng đói ăn vài tháng, nhưng thiếu nước trong dăm ba ngày là đã có nguy cơ tử vong. Một ngày cơ thể mất khoảng 1,5l nước qua đại tiểu tiện, đổ mồ hôi, hơi thở. Khi làm việc, vận động cơ thể cũng mất thêm nước. Nhu cầu nước của con người thay đổi theo tuổi, nhiệt độ cơ thể, cân nặng, thời tiết, nghề nghiệp,…
1. Vai trò của nước trong cơ thể
– Duy trì nhiệt độ trung bình cho cơ thể
– Vận chuyển chất dinh dưỡng, oxy nuôi tế bào.
– Chuyển hóa thực phẩm ra năng lượng phục vụ các chức năng của cơ thể
– Giúp cơ thể hấp thu các chất dinh dưỡng.
– Loại bỏ các chất thải của cơ thể qua nước tiểu, mồ hôi, da, ruột, hơi thở,…
– Bảo vệ các cơ quan trong cơ thể tránh tổn thương, cọ sát,…
– Bảo vệ các khớp xương tránh viêm sưng, đau nhức.
– Làm ẩm không khí để sự hô hấp dễ dàng.
– Phòng chống sự vón cục máu ở các động mạch, tim, não, giảm nguy cơ tai biến tim, não.
– Giúp ích cho dẫn truyền thần kinh, các hooc môn cần thiết cho các phản ứng sinh hóa của cơ thể.
– Là thành phần cấu tạo rất quan trọng của não (85%), xương (22%), cơ bắp (75%), máu (92%), răng (10%),…
2. Tác hại của việc không uống đủ nước
· Thiếu nước vừa phải
– Mệt mỏi, buồn ngủ, không có nước mắt khi khóc,…
– Táo bón.
– Ít tiểu tiện.
– Khô, ngứa da và tróc da.
– Nổi mụn trứng cá.
– Chảy máu mũi
– Nhiễm trùng tiết niệu vì không có nước để loại bỏ chất hóa học có hại và vi khuẩn ra ngoài cơ thể qua sự tiểu tiện. Sỏi thận cũng dễ phát sinh.
– Chảy nước mũi.
– Nhức đầu, chóng mặt, cơ bắp yếu mềm.
· Thiếu nước trầm trọng
– Giảm huyết áp, tim đập nhanh, miệng, da và niêm mạc khô, không ra mồ hôi, mắt sưng, ít tiểu tiện, mất định hướng.
– Ở người cao tuổi, người bệnh rất cần uống nước đầy đủ mặc dù không có cảm giác khát. Có thể quan sát màu nước tiểu để biết thiếu nước. Nước tiểu trong màu sáng là có đủ nước, vẩn đục, màu vàng là thiếu nước.
3. Những trường hợp cần uống thêm nước
– Không khí khô hanh cần uống nước hàng giờ
– Thời tiết lạnh (để duy trì thân nhiệt ở 37 độ C).
– Thời tiết nóng, làm việc ngoài trời.
– Bị cảm cúm, sưng phổi.
– Bà mẹ có bầu.
– Mẹ cho con bú sữa.
– Tiêu chảy, ói mửa, băng huyết, bệnh tiểu đường
4. Lưu ý
– Uống nước là cần thiết, nhưng uống quá nhu cầu hoặc sức chịu đựng của cơ thể là không tốt, có thể dẫn tới ngộ độc nước.
– Bệnh nhân tim mạch, cao huyết áp, phù nề bàn chân cần tránh uống nhiều nước
– Bệnh nhân thận, nên hỏi ý kiến bác sỹ trước khi uống thêm nước
– Không nên uống nhiều nước trước khi ăn, nước sẽ làm loãng dung dịch acid hydrochloric, dịch vị và enzym trong dạ dày gây chậm tiêu hóa.
– Uống nhiều nước ban đêm gây đi tiểu nhiều làm gián đoạn giấc ngủ…
BS. Hoàng Ngọc Anh Phòng khám tư vấn dinh dưỡng chất lượng cao, 70 Nguyễn Chí Thanh