Cà ri: Một Khoảnh Khắc của Ẩm Thực Châu Á

Hình ảnh: Một số món cà ri rau từ Ấn Độ

Hình ảnh: Món cà ri gà với bơ trong một nhà hàng Ấn Độ

Hình ảnh: Cà ri đỏ với thịt vịt ở Thái Lan

Trong văn hóa ẩm thực châu Á, cà ri đã trở thành một biểu tượng ngon miệng và quyến rũ. Với nguồn gốc từ Ấn Độ và lan rộng trên khắp châu Á, món ăn này mang trong mình sự hòa quyện tinh tế của các loại gia vị phức tạp và hương vị đặc trưng.

Điểm nhấn của Cà ri

Cà ri (từ chữ Tamil là “kari” (கறி)) là một thuật ngữ tổng quát chủ yếu được sử dụng trong ẩm thực phương Tây để chỉ một loạt các món ăn hầm cay hoặc ngọt có thành phần chính là bột cà ri. Món này nổi tiếng nhất trong ẩm thực Ấn Độ, Thái Lan và Nam Á, nhưng cũng được ưa chuộng ở tất cả các vùng châu Á – Thái Bình Dương và các nền ẩm thực của Tân Thế giới. Những món ăn cà ri thường kết hợp các loại gia vị phức tạp, kèm theo các loại thảo mộc và ớt cay, tạo nên hương vị đặc trưng.

Các Nguyên Tắc Và Ảnh Hưởng

Trong các nền ẩm thực truyền thống, việc chọn lựa chính xác các loại gia vị cho mỗi món ăn là một vấn đề của truyền thống văn hóa dân tộc hay khu vực, tập tục tôn giáo và ưu tiên của gia đình. Theo truyền thống, các loại gia vị được sử dụng ở dạng còn nguyên hoặc nghiền ra. Chúng có thể được nấu chín hoặc để sống, và thêm vào trong quá trình nấu ăn để tạo ra những kết quả khác nhau.

Bột cà ri, một hỗn hợp thương mại chế biến sẵn từ các loại gia vị, đã trở thành một khái niệm phổ biến ở phương Tây. Những hỗn hợp như vậy được cho là được các thương gia Ấn Độ chế biến ban đầu để bán cho các thành viên của chính phủ và quân đội thực dân Anh.

Cà ri có thể chứa thịt, gia cầm, cá, sò ốc hoặc chỉ đơn thuần là kết hợp với các loại rau quả. Chúng có thể thay thế hoàn toàn cho việc ăn chay, đặc biệt là với những người tuân theo các tôn giáo cấm ăn thịt hoặc hải sản. Món cà ri có thể là “có nước” hoặc “khô”, tùy thuộc vào lượng nước sốt được sử dụng.

Từ Nguyên Học

Chữ “curry” đã được thông qua và Anh hóa từ chữ Tamil “kari” (கறி) có nghĩa là “nước sốt”. Giả thuyết cho rằng từ này lần đầu tiên xuất hiện vào giữa thế kỷ 17 bởi các thành viên của Công ty Đông Ấn Anh khi giao dịch với thương nhân Tamil dọc theo bờ biển Coromandel ở đông nam Ấn Độ. Ở đây, họ đã trở nên quen thuộc với “một loại gia vị phối hợp được sử dụng để làm các món ăn kari… gọi là kari podi hoặc bột cà ri”.

Các Nguồn Gốc Và Sự Phổ Biến

Các món ăn có thịt tẩm ướp nhiều gia vị được cho là có nguồn gốc từ thời tiền sử, trong các cư dân của nền văn minh lưu vực sông Ấn. Bằng chứng khảo cổ đã cho thấy việc sử dụng cối và chày để giã các loại gia vị như mù tạt, rau thì là và vỏ me. Các món ăn như vậy cũng được ghi nhận từ thời kỳ Vệ Đà của lịch sử Ấn Độ, vào khoảng năm 1700-500 TCN.

Các món ăn được tẩm ướp gia vị theo phong cách Ấn Độ dường như đã được mang đến vùng Đông Nam Á và Trung Quốc bởi các nhà sư Phật giáo vào thế kỷ 7, và lan rộng đến Indonesia, Philippines và các nơi khác bởi thương nhân ven biển. Đế quốc Mughal đã chuyển hóa nhiều nền ẩm thực Ấn Độ cổ đại, đặc biệt là ở miền Bắc. Các trung tâm thương mại Bồ Đào Nha ở Goa đã đưa quả ớt đến Ấn Độ lần đầu tiên, như là một sản phẩm phụ của trao đổi hàng hóa đường biển.

Từ giữa thế kỷ 19, cà ri đã trở nên phổ biến ở Anh và lan rộng sang các quốc gia khác. Hiện nay, món cà ri đã trở thành một phần của ẩm thực tổng hợp quốc tế.

Thành Phần Của Món Cà ri

Bột Cà ri

Bột cà ri là thành phần không thể thiếu khi nấu cà ri. Đây là một loại bột vàng, mịn, có mùi đặc trưng. Các loại gia vị chính được tìm thấy trong hầu hết các loại bột cà ri Nam Á bao gồm nghệ, rau mùi và thì là Ai Cập. Có một loạt các loại gia vị bổ sung tùy thuộc vào khu vực địa lý, cùng với các loại thực phẩm như thịt đỏ, trắng, cá, đậu lăng, gạo và rau.

Theo bà Triệu Thị Chơi, thành phần của một số loại bột cà ri còn bao gồm đại hồi, đinh hương, hạt mùi khô, nghệ bột, quế chi, ớt khô và nhiều thành phần khác. Các thành phần này được rang cho thơm nhưng không khét đen rồi nghiền thành bột mịn và trộn chung với nhau.

Các Thành Phần Khác

Cà ri có thể chứa các thành phần khác nhau, bao gồm thịt, gia cầm, cá, sò ốc, rau quả và nhiều loại gia vị khác. Các thành phần này tạo nên sự đa dạng và sự sáng tạo trong cách nấu cà ri của mỗi đầu bếp.

Các Món Cà ri Ở Nam Á

Từ quan điểm nấu nướng, Nam Á là một khu vực đa dạng về ẩm thực, bao gồm Ấn Độ, Sri Lanka, Pakistan và Bangladesh. Món cà ri ở Nam Á có nhiều phong cách khác nhau, phụ thuộc vào vùng và nguyên liệu sử dụng.

Các Món Cà ri Ấn Độ

Cà ri ở Ấn Độ có nhiều phong cách khác nhau, từ miền Bắc đến miền Nam. Phong cách miền Bắc sử dụng lúa mì, phong cách miền Đông sử dụng lúa và gạo, phong cách miền Nam sử dụng lúa và kê.

Các Món Cà ri Goa

Món cà ri Goa, còn được gọi là vindaloo, đã trở nên phổ biến ở nhiều quốc gia, nhưng khác biệt so với món cà ri ban đầu ở Goa. Tên “vindaloo” xuất phát từ tiếng Bồ Đào Nha “vinha d’alhos” có nghĩa là rượu vang và tỏi, hai thành phần chính của món ăn này.

Các Món Cà ri Ở Karnataka

Món cà ri ở Karnataka thường là món ăn chay hoặc kèm với thịt, cá chủ yếu ở vùng ven biển. Người ta sử dụng nhiều loại rau và gia vị khác nhau, cùng với dừa và đường thốt nốt để tạo ra hương vị đặc trưng. Có các món cà ri khô và nấu với nước sốt.

Các Món Cà ri Ở Kerala

Hương vị và mùi thơm đặc trưng của ẩm thực Kerala đến từ việc sử dụng dừa xé sợi hoặc nước cốt dừa, lá cà ri và các loại gia vị khác nhau. Trong ẩm thực Kerala, hạt mù tạt được sử dụng trong hầu hết các món ăn, kèm theo hành tây, lá cà ri và ớt đỏ thái lát chiên trong dầu nóng.

Các Món Cà ri Ở Tamil Nadu

Hương vị đặc trưng của ẩm thực Tamil đến từ sự pha trộn và kết hợp các loại gia vị như lá cà ri, me, rau mùi, gừng, tỏi, ớt, tiêu, hạt thuốc phiện, hạt mù tạt, quế, đinh hương, thảo quả, Thì là Ai Cập, hạt cây hồi, hạt cỏ ca ri, hạt nhục đậu khấu, dừa, củ nghệ hoặc bột nghệ và nước cất hoa hồng. Các loại thực phẩm chay truyền thống thường đi kèm với cơm, cùng với một loạt các món ăn mặn, từ cá nước ngọt đến hải sản nấu cùng các loại gia vị.

Các Món Cà ri Ở Bengali, Bangladesh và Oriya

Các món cà ri Oriya và Bengali chủ yếu là món hải sản và cá sống. Hạt mù tạc và dầu mù tạc thường được sử dụng, cùng với hạt thuốc phiện.

Các Món Cà ri Ở Maharashtra

Món cà ri ở Maharashtra có độ cay từ ít đến nhiều và bao gồm cả món chay, thịt cừu, thịt gà và cá.

Cà ri, một khoảnh khắc tuyệt vời trong ẩm thực châu Á, đã gắn bó với văn hóa và truyền thống của các nền ẩm thực Nam Á. Với sự đa dạng về hương vị và phong cách, món cà ri sẽ tiếp tục là một món ăn thú vị và hấp dẫn cho những ai đam mê ẩm thực.